Nie można nie zgodzić się z stwierdzeniem, że umowy ubezpieczeniowe są w dzisiejszych czasach wszechobecne i ogólnie dostępne dla każdego. Podmioty zajmujące się działalnością ubezpieczeniową posiadają w ramach swoich usług przygotowane zestawy polis ubezpieczeniowych, dostosowanych do potrzeb nawet najbardziej wymagających kontrahentów. Niemniej jednak, z uwagi na zawiłości niektórych płaszczyzn obrotu gospodarczego, podmioty profesjonalnie występujące w obrocie wymagają, aby przedmiot umowy ubezpieczeniowej pozostawał dostosowany w sposób najbardziej precyzyjny do rzeczywistych potrzeb czy uwarunkowań prowadzonej przez nich działalności. W umiejętnym uzyskaniu tego efektu pomocna wydaje się być umowa brokerska.
Brokerem ubezpieczeniowym określa się osobę fizyczną lub osobę prawną, która w ramach prowadzonej działalności, zajmuje się wykonywaniem na rzecz przedsiębiorcy lub konsumenta czynności brokerskich.
W świetle przepisów, za działalność brokerskie uważa się czynności w zakresie:
Działalność brokerska sprowadza się zatem nie tylko do pośrednictwa i dystrybucji ubezpieczeń, ale również obsługi prawnej ubezpieczających oraz specjalistycznego doradztwa z zakresu ubezpieczeń. Dla jej prowadzenia wymagane jest uprzednie uzyskanie zezwolenia, które obecnie wydaje Komisja Nadzoru Finansowego.
Umowa brokerska stanowi tzw. umowę nienazwaną, dla wykonania której stosuje się przepisy o zleceniu (art.750 k.c.). W zależności od woli stron, w ramach zawartej umowy ubezpieczeniowej broker zobowiązuje się za wynagrodzeniem do przygotowania, a następnie dostarczenia przyszłemu ubezpieczonemu ofert polis ubezpieczeniowych, wyselekcjonowanych w oparciu o jego potrzeby, a także doradztwa specjalistycznego w zakresie wyboru najlepszej z nich, a jeżeli umowa tak stanowi również podjęcia czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczeniowej, a niekiedy także zawarcia jej z osobą kontrahenta lub w jego imieniu.
Warto zaznaczyć, że zakres kompetencji brokera jest co do zasady precyzowana postanowieniami umowy, o treści której decydują strony. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby dystrybutorem ofert był również sam broker.
Każda umowa brokerska powinna zawierać:
Umowa może zostać zwarta w każdej formie (nawet dorozumianej), jednakże zaleca się formę pisemną dla celów dowodowych.
W praktyce, zasadniczym obowiązkiem brokera jest wyszukanie, wyselekcjonowanie i przedstawienie kontrahentowi ofert polis ubezpieczeniowych z uwzględnieniem jego specyficznych potrzeb i uwarunkowań. Obowiązek ten musi wykonać z należyta starannością (art. 355 k.c.). Dopuszczalnym jest, aby umowa brokerska obejmowała swoim zakresem tylko i wyłącznie tę aktywność, jednakże w zdecydowanej większości przypadków przedstawienie ofert ubezpieczonemu poprzedza wiele innych czynności faktycznych, niezbędnych dla zawarcia umowy ubezpieczeniowej, m.in. analiza ryzyka ziszczenia się wypadku ubezpieczeniowego, stworzenie programu selekcji ofert.
Jak wspomniano powyżej, do obowiązków brokera można również zaliczyć czynności związane z przygotowaniem pola do zawarcia umowy ubezpieczeniowej, mianowicie prowadzenie negocjacji, przedstawianie kontrofert agencji ubezpieczeniowej.
Punktem kulminacyjnym każdej umowy brokerskiej jest zawarcie przez ubezpieczonego umowy ubezpieczeniowej. Jeżeli umowa brokerska tak stanowi, broker może zawrzeć w imieniu swojego klienta umowę ubezpieczeniową, co oznacza, że poza rolą pośrednika ubezpieczeniowego, pełni funkcję pełnomocnika w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. Jeżeli broker nie pozostaje umocowany do wykonania tej czynności, umowa dochodzi do skutku jedynie w momencie zawarcia jej przez kontrahenta brokera (tzw. umowa brokersko-pośrednicza).
Niekiedy broker pozostaje zobowiązany do świadczenia na rzecz ubezpieczonego nawet po zawarciu umowy ubezpieczeniowej, czyli de facto po zrealizowaniu się celu, dla którego umowa brokerska została zawarta – sytuacja ta ma miejsce, gdy umowa brokerska zawiera również obsługę ubezpieczenia, sprowadzającą się zazwyczaj do informowania o konieczności wznawiania umów ubezpieczenia, zgłaszania roszczeń odszkodowawczych, asyście i wycenie szkód, monitoringu terminowości wpłat składek. W ramach profesjonalnej działalności brokerskiej, ubezpieczony może żądać także, żeby broker reprezentował go w sprawach odszkodowawczych przed właściwymi organami.
W zakresie wynagrodzenia, przepisy postulują, aby wysokość uposażenia była znana ubezpieczonemu w chwili zawierania umowy brokerskiej. Oznacza to, że honorarium powinno mieć z góry określoną wartość. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby wynagrodzenie brokera było ustalane na podstawie zmiennych, zaś w samej umowie był wskazany jedynie sposób obliczania ich wartości.
Oczywiście! W obrocie gospodarczym można bardzo często spotkać agencje brokerskie, które oferują swoje usługi tylko do jednorazowych sytuacji (tzw. brokerzy ad hoc). Niemniej jednak, przez wzgląd na przedmiot umów, co do zasady obejmują one zobowiązanie do prowadzenia stałej, powtarzającej się działalności brokerskiej na rzecz danego podmiotu.
Jeżeli zamierzasz ubezpieczyć swoją działalność gospodarczą i poszukujesz w tym zakresie pomocy – skontaktuj się z adwokatem z Kancelarii Urban w Rzeszowie – zadzwoń 884 888 536 i umów się na spotkanie.
Więcej artykułów prawniczych można znaleźć w tym miejscu:
Autor: Tomasz Kisielka – Kancelaria Adwokacka Urban z Rzeszów
