Blog

Katalog praw pacjenta ujęty jest w ustawie Prawa pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta. Jednym ze wskazanych w ustawie uprawnień przysługujących pacjentom jest prawo do wyrażania zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych. Zasada ta jest ujęta w rozdziale 5 w wyżej wymienionej ustawie. Fundamentem opisywanego prawa pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych jest art. 16 wskazanej ustawy.

Pacjent po uzyskaniu informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, ma prawo do wyrażenia zgody na udzieleniu mu określonych świadczeń zdrowotnych. Ma również prawo do odmowy takiej zgody.

Tym samym prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych jest fundamentalnym prawem, które daje pacjentowi kontrolę nad swoim leczeniem i decyzjami dotyczącymi jego opieki zdrowotnej. Oznacza to, że pacjent ma prawo do udzielenia lub odmowy zgody na konkretne procedury medyczne, badania diagnostyczne, leczenie farmakologiczne czy zabiegi chirurgiczne.

Prawo do wyrażenia zgody ma kluczowe znaczenie dla poszanowania autonomii pacjenta i jego godności, a także dla budowania zaufania między pacjentem a personelem medycznym. Ochrona tego prawa jest fundamentalna dla etycznego i legalnego funkcjonowania systemów opieki zdrowotnej.

Prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych przysługuje osobom, które ukończyły 16 lat. Przedstawiciel ustawowy pacjenta małoletniego, całkowicie ubezwłasnowolnionego lub niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody, ma prawo do wyrażenia takiej zgody. W przypadku braku przedstawiciela ustawowego prawo to, w odniesieniu do badania, może wykonać opiekun faktyczny. Pacjent małoletni, który ukończył 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona albo pacjent chory psychicznie lub upośledzony umysłowo, lecz dysponujący dostatecznym rozeznaniem, ma prawo do wyrażenia sprzeciwu co do udzielenia świadczenia zdrowotnego, pomimo zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. W takim przypadku wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego.

Zgodę lub też sprzeciw, o których mowa powyżej, wyraża się ustnie lub przez takie zachowanie, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się czynnościom proponowanym przez osobę wykonującą zawód medyczny albo brak takiej woli. Jednak w przypadku zabiegu operacyjnego albo zastosowania metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta, zgodę pacjenta na udzielenie świadczeń zdrowotnych wyraża się w formie pisemnej.

W niektórych okolicznościach, zgodnie z odpowiednimi przepisami, udzielenie świadczeń zdrowotnych pacjentowi może nastąpić bez konieczności uzyskania jego zgody, np. gdy pacjent wymaga niezwłocznej pomocy lekarskiej, a ze względu na stan zdrowia lub wiek nie może wyrazić zgody i nie ma możliwości porozumienia się z jego przedstawicielem ustawowym lub opiekunem faktycznym.

Należy podkreślić, że uzyskanie zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych ma duże znaczenie również z perspektywy prawa karnego. Zgodnie z artykułem 192 Kodeksu Karnego, osoba, która przeprowadza zabieg leczniczy bez zgody pacjenta, podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do dwóch lat.

Powyższy artykuł ma jedynie charakter informacyjny i ogólny, w związku z czym nie stanowi porady ani opinii prawnej.

Jeśli czujesz, że przedstawione zagadnienie może dotyczyć Ciebie zgłoś się do Kancelarii Urban – oferujemy fachową i kompleksową pomoc. Skontaktuj się z adwokat Eweliną Urban  lub  adwokatem Jakubem Urbanem z Kancelarii Adwokackiej URBAN w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów) –  zadzwoń  –  884 888 536, napisz: sekretariat@kancelariaurban.com lub umów się na konsultacje za pomocą formularza kontaktowego. 

Autor: praktykant Szymon Szurlej z Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów).