Jednym z bardzo często występujących w praktyce postępowań pozostaje postępowanie gospodarcze, w ramach, których rozpoznaje się szczególnego rodzaju sprawy, a to sprawy nazywane gospodarczymi. Nie sposób w związku z tym przejść (w cyklu artykułów dotyczących postępowania cywilnego) obok tej problematyki bez szczegółowego jej omówienia. W przedmiotowym artykule zamierzam więc przedstawić najistotniejsze (zwłaszcza z praktycznego punktu widzenia) kwestie związane z procedowaniem postępowań gospodarczych, które to mogą być dla czytelników wysoce pomocne pod kątem dochodzenia swoich roszczeń bądź ich obroną. Dzisiejszy wpis stanowi część drugą uprzednio zamieszczonego artykułu.
W jakich okolicznościach sprawa gospodarcza nie będzie rozpoznawana w postępowaniu gospodarczym?
Sprawy gospodarcze podlegają co do zasady rozpoznaniu w postępowaniu gospodarczym – dzieje się to automatycznie, bez żadnego udziału stron, na bazie zarządzenia przewodniczącego składu orzekającego.
Niemniej jednak zgodnie z art. 458 ze zn. 7 § 1 k.p.c., sąd gospodarczy, który stwierdzi, że sprawa nie jest sprawą gospodarczą, może z tego powodu przekazać ją sądowi właściwemu w terminie miesiąca od dnia wdania się w spór co do istoty sprawy przez pozwanego – sprawę gospodarczą, której nie przekazano sądowi gospodarczemu ze względu na upływ tego terminu, rozpoznaje się z pominięciem przepisów postepowania gospodarczego (art. 458 ze zn. 7 § 2 k.p.c.).
Odstąpienia od rozpoznawania sprawy gospodarczej w oparciu o przepisy postępowania gospodarczego może nastąpić również na wniosek strony, która nie jest przedsiębiorcą lub pozostaje przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną (art. 458 ze zn. 6 § 1 k.p.c.). Wniosek, o którym mowa powyżej, uprawniony może złożyć w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej na piśmie stosownych pouczeń, a jeżeli doręczenie pouczeń nie było wymagane – w pozwie albo pierwszym piśmie procesowym pozwanego (art. 458 ze zn. 6 § 2 k.p.c.). Zakresem złożonego wniosku Sąd gospodarczy rozpoznający sprawę pozostaje w pełni związany.
Jakim ograniczeniom podlega postępowanie dowodowe w postępowaniu gospodarczym?
Postepowanie gospodarcze podlega również pewnym ograniczeniom w zakresie postępowania dowodowego (oprócz wspomnianej już prekluzji dowodów).
Stosownie do art. 458 ze zn. 10 k.p.c., dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
Warto zwrócić również uwagę, że czynność strony, w szczególności oświadczenie woli lub wiedzy, z którą prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnienia strony w zakresie danego stosunku prawnego, może być wykazana tylko dokumentem, chyba że strona wykaże, że nie może przedstawić dokumentu z przyczyn od niej niezależnych (art. 458 ze zn. 11 k.p.c.).
Charakterystycznym ograniczeniem pozostaje również umowa dowodowa, która została uregulowana w art. 458 ze zn. 9 k.p.c.
Czym jest umowa dowodowa i jaki wpływ wywiera ona na postępowanie gospodarcze?
W ramach zasady swobody umów, strony mogą się umówić o wyłączenie określonych dowodów w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy (art. 458 ze zn. 9 § 1 k.p.c.). Celem takiej umowy pozostaje w głównej mierze chęć zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa, którego dotyczy spór między przedsiębiorcami.
Umowę dowodową zawiera się na piśmie pod rygorem nieważności albo ustnie przed sądem. W przypadku wątpliwości uważa się, że umowa późniejsza utrzymuje w mocy te postanowienia umowy wcześniejszej, które da się z nią pogodzić (art. 458 ze zn. 9 § 2 k.p.c.). Niedopuszczalnym jest zwarcie umowy dowodowej pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważna (art. 458 ze zn. 9 § 3 k.p.c.)
Zarzut nieważności lub bezskuteczności umowy dowodowej można podnieść najpóźniej na posiedzeniu, na którym powołano się na tę umowę, a jeśli uczyniono to w piśmie procesowym – najpóźniej w następnym piśmie procesowym albo na najbliższym posiedzeniu (art. 458 ze zn. 9 § 4 k.p.c.).
Objęcie umową dowodową dowodu przeprowadzonego przed sądem przed jej zawarciem nie pozbawia go mocy dowodowej (art. 458 ze zn. 9 § 5 k.p.c.) – umowa dowodowa wywołuje bowiem skutek ex nunc, zaś sąd nie dopuszcza z urzędu dowodu wyłączonego umową dowodową dopiero po jej zawarciu (art. 458 ze zn. 9 § 6 k.p.c.).
Niemniej jednak fakty, które miałyby zostać wykazane dowodami wyłączonymi przez umowę dowodową, sąd może ustalić na podstawie twierdzeń stron, biorąc pod rozwagę całokształt okoliczności sprawy (art. 458 ze zn. 9 § 7 k.p.c.).
W jaki sposób orzeka się o kosztach postępowania gospodarczego?
Co do zasady rozstrzygnięcie o kosztach postępowania następuję w oparciu o zasady ogólne (art. 98 i nast. k.p.c.).
Przepis art. 458 ze zn. 12 k.p.c. wprowadza jednak pewną odmienność, bowiem wyposaża sąd rozpoznający sprawę w pewne uprawnienie (w ramach prawa sędziowskiego), zgodnie z którym niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć kosztami procesu w całości lub części stronę, która przed wytoczeniem powództwa zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyliła się od udziału w niej lub uczestniczyła w niej w złej wierze i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy.
Jeżeli poszukujesz pomocy w zakresie Twojej reprezentacji przed Sądem w sprawie gospodarczej (prowadzonej w oparciu o przepisy o postępowaniu gospodarczym), skontaktuj się z prawnikami z Kancelarii Urban – chętnie Ci pomogą i przekażą wytyczne, dzięki którym będziesz wiedział, w jaki sposób prawidłowo postąpić. Skontaktuj się z adwokat Eweliną Urban lub adwokatem Jakubem Urbanem z Kancelarii Adwokackiej URBAN w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów) – zadzwoń – 884 888 536, napisz: sekretariat@kancelariaurban.com lub umów się na konsultacje za pomocą formularza kontaktowego.
Powyższy artykuł ma jedynie charakter informacyjny i ogólny, w związku z czym nie stanowi porady ani opinii prawnej.
Autor: apl. adw. Tomasz Kisielka z Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów).
