Zgoda pacjenta na zabieg medyczny to jeden z podstawowych warunków legalności interwencji lekarskiej. Jej brak może skutkować odpowiedzialnością prawną personelu medycznego. W artykule omawiamy warunki skutecznej zgody pacjenta, różnice między zgodą wyraźną a domniemaną oraz kiedy możliwa jest zgoda zastępcza.
Zgoda pacjenta to dobrowolne, świadome i konkretne oświadczenie woli, wyrażające akceptację dla planowanego świadczenia zdrowotnego. Aby była skuteczna, musi zostać udzielona po uzyskaniu pełnej informacji medycznej – zgodnie z art. 31 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Zgoda może mieć formę ustną, pisemną lub być wyrażona przez zachowanie (np. podanie ręki do wkłucia). Jednak w przypadku zabiegów operacyjnych, metod leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko, konieczna jest forma pisemna (art. 34 ust. 1 i 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Dla ważności zgody pacjenta na zabieg konieczne jest wcześniejsze udzielenie informacji o:
Brak informacji przekreśla „świadomy” charakter zgody i może skutkować roszczeniem pacjenta o naruszenie praw.
Jeśli pacjent nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych (np. dziecko, osoba ubezwłasnowolniona), zgodę wyraża jego przedstawiciel ustawowy – zwykle rodzic lub opiekun prawny. W niektórych sytuacjach konieczna jest też zgoda samego pacjenta (np. dziecka powyżej 16. roku życia).
Gdy przedstawiciel ustawowy odmawia zgody, natomiast lekarz uznaje zabieg za konieczny, wówczas decyzję podejmuje sąd opiekuńczy. W nagłych przypadkach lekarz może działać bez tej zgody, kierując się ratowaniem życia.
W stanach nagłych, gdy pacjent:
Warto jednak, o ile czas na to pozwala, skonsultować się z drugim lekarzem i odnotować to w dokumentacji.
Aby zgoda na zabieg medyczny była skuteczna:
Zgoda pacjenta to nie formalność, lecz fundament praw pacjenta i odpowiedzialności lekarza. Jej brak może skutkować odpowiedzialnością cywilną, karną lub zawodową.
Powyższy artykuł ma jedynie charakter informacyjny i ogólny, w związku z czym nie stanowi porady ani opinii prawnej.
Jeśli czujesz, że przedstawione zagadnienie może dotyczyć Ciebie zgłoś się do Kancelarii Urban – oferujemy fachową i kompleksową pomoc. Skontaktuj się z adwokat Eweliną Urban lub adwokatem Jakubem Urbanem z Kancelarii Adwokackiej URBAN w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów) – zadzwoń – 884 888 536, napisz: sekretariat@kancelariaurban.com lub umów się na konsultacje za pomocą formularza kontaktowego.
Autor: aplikant adwokacki Katarzyna Prejsnar z Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów).
