Wielu przedsiębiorców ma dzisiaj problem ze znalezieniem pracowników. Brak chętnych do podjęcia pracy, niewielkie kwalifikacje, brak doświadczenia lub wygórowane warunki finansowe to cisi mordercy pracodawców, szczególnie tych których biznesy oparte są na pracy sezonowej. Dlatego wiele osób korzysta dzisiaj z możliwości zatrudniania obcokrajowców, którzy coraz chętniej przyjeżdzają do naszego kraju jako tzw. imigranci zarobkowi. Często pojawia się pytanie: co zrobić żeby legalnie zatrudnić obcokrajowca?

Pracodawca żeby zatrudnić cudzoziemca musi przede wszystkim:

1. uzyskać zezwolenie na pracę cudzoziemca albo zezwolenie na pracę sezonową lub wpis do ewidencji oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi i przekazać mu ten dokument (chyba, że cudzoziemiec posiada jednolite zezwolenie na pobyt i pracę),
2. przedstawić tłumaczenie umowy o pracę, na język zrozumiały dla cudzoziemca, a następnie podpisać z cudzoziemcem odpowiednią, ważną umowę,
3. skopiować dokument pobytowy cudzoziemca,
4. zatrudnić cudzoziemca na warunkach zawartych w zezwoleniu lub w oświadczeniu
5. zgłosić cudzoziemca do ubezpieczenia społecznego, jeśli wynika to z formy zatrudnienia;
6. wypełnić obowiązki informacyjne 

Co to jest zezwolenie na pracę?

Zezwolenie na pracę to wydawany przez odpowiedni organ dokument, który daje prawo do podjęcia legalnej pracy w Polsce przez osobę nie mającą polskiego obywatelstwa. Warunkiem jego otrzymania jest posiadanie przez cudzoziemca wizy lub zezwolenia na pobyt czasowy pozwalającego na podjęcie w Polsce pracy.

Cudzoziemcy, przebywający w Polsce na podstawie:

– wizy, wydanej w celu turystycznym, udziału w postępowaniu w sprawie o udzielenie azylu, korzystania z ochrony czasowej, przyjazdu ze względu humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe

– zezwolenia na pobyt krótkoterminowy udzielonego cudzoziemcowi, którzy przebywa na terytorium Polski nielegalnie

nie mogą pracować w Polsce nawet, jeżeli posiadają zezwolenie na pracę. Aby móc pracować w Polsce muszą oni ubiegać się o wizę z tytułu pracy.

W zezwoleniu wskazuje się podmiot, który powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi oraz rodzaj wykonywanej pracy lub powierzone stanowisko. Praca będzie legalna tylko wówczas, gdy cudzoziemiec będzie wykonywał tę pracę, która została wskazana w zezwoleniu. Jeżeli zajdzie konieczność zmiany pracy, pracodawcy, branży czy stanowiska – cudzoziemiec będzie musiał uzyskać nowe zezwolenie.

Każde zezwolenie na pracę ma termin ważności (okres, na który zostało wydane), który umieszcza się na dokumencie. Konieczne będzie uzyskanie zezwolenie w przypadku zatrudnienia na umowy o pracę jak i umowy cywilnoprawne.

O zezwolenie na pracę dla cudzoziemca występuje podmiot powierzający wykonanie pracy – pracodawca. Zezwolenie wydaje wojewoda właściwy ze względu na siedzibę/miejsce zamieszkania pracodawcy.

Kto potrzebuje zezwolenia na pracę w Polsce?

Zatrudnienie na podstawie zezwolenia na pracę może podjąć cudzoziemiec z krajów spoza UE legalnie przebywający w Polsce na podstawie:

1. wizy;
2. wizy Schengen lub innego dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen;
3. zezwolenia na zamieszkanie na pobyt czasowy;
4. w ruchu bezwizowym (obywatele których państw mogą wjeżdżać do Polski w ramach ruchu bezwizowego).

Zezwolenie nie jest wymagane, w przypadku cudzoziemców delegowanych na terytorium Polski przez pracodawcę zagranicznego na okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Warunkiem jest, aby zachowali oni miejsce stałego pobytu zagranicą oraz wykonywali przez 3 miesiące prace konserwacyjne, montażowe, dotyczące napraw (konstrukcji, urządzeń, maszyn, sprzętu) w sytuacji bycia producentem przez pracodawcę zagranicznego. W przypadku polskiego pracodawcy, cudzoziemcy powinni wykonywać pracę polegającą na odbiorze zamówionych urządzeń, konstrukcji, maszyn lub innego sprzętu oraz jego przeszkolenia pracowników. Dotyczyć to może również delegacji w celu zamontowania i zdemontowania stoisk targowych, opiekę nad nimi, jeżeli wystawcą jest pracodawca zagraniczny.

Kiedy zezwolenie jest wymagane i jakie są rodzaje zezwoleń na pracę?

1. zezwolenie na pracę typu A – cudzoziemiec wykonuje pracę w Polsce na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej z pracodawcą, który ma siedzibę w Polsce 
2. zezwolenie na pracę typu B – gdy cudzoziemiec w związku z pełnieniem funkcji członka zarządu przedsiębiorcy wpisanego do KRS lub spółki kapitałowej w organizacji i przebywa w Polsce przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy – 
3. zezwolenie na pracę typu C– gdy cudzoziemiec wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany do Polski na okres dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym do Polski do pracy w oddziale lub zakładzie pracodawcy zagranicznego lub w podmiocie powiązanym z pracodawcą zagranicznym;
4. zezwolenie na pracę typu D – gdy cudzoziemiec wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego zorganizowanej działalności w Polsce (to znaczy nie posiada ani oddziału, ani zakładu) i jest delegowany do Polski w celu realizacji usługi eksportowej, czyli usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym;
5. zezwolenie typu E – cudzoziemiec wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i delegowany na terytorium Polski na okres przekraczający 3 miesiące w ciągu kolejnych 6 miesięcy w celu innym niż objęty zezwoleniami typu B, C, D;
6. zezwolenie na pracę sezonową typu S – (nowy instrument wprowadzony 1 stycznia 2018 r.) – wydawane przez starostę na wniosek pracodawcy – uprawnia do wykonywania pracy w podklasach uznanych za sezonowe przez 9 miesięcy w roku kalendarzowym.

Jak uzyskać zezwolenie na pracę?

O zezwolenie na pracę dla cudzoziemca występuje pracodawca. Zezwolenia na pracę wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania/siedzibę pracodawcy.

Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania zezwolenia na pracę?

Pracodawca musi złożyć:

1. wniosek o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca;
2. kopię dokumentu podróży cudzoziemca, którego dotyczy wniosek;
3. kopię dokumentów potwierdzających spełnienie przez cudzoziemca wymagań koniecznych do wykonywania zawodu (np. zawodów regulowanych), do którego potrzebna jest zgoda właściwego organu;
4. jeśli cudzoziemiec:

• w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę ukończył szkołę lub uczelnię wyższą z siedzibą w Polsce, innym państwie EOG i Szwajcarii lub
• przez 3 lata poprzedzające złożenie wniosku przebywał legalnie w Polsce;
  musi złożyć dokumenty potwierdzające spełnienie tych punktów (w przypadku zezwolenia typu A i B)

5. dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań określonych w odrębnych przepisach, które są niezbędne do rozpatrzenia wniosku;

6. w wypadku gdy pracodawca nie składa wniosku osobiście – oryginał pełnomocnictwa lub upoważnienia dla składającego wniosek;

7. kopię dowodu opłaty skarbowej za wydanie zezwolenia z zawartymi tam następującymi informacjami:

• nazwa oraz adres siedziby pracodawcy;
• wskazanie, czy pracodawca ubiega się o wydanie, czy też o przedłużenie zezwolenia na pracę;
• imię i nazwisko cudzoziemca, dla którego wystąpiono z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę.

Pozostałe dokumenty, które muszą być złożone w celu uzyskania zezwolenia na pracę cudzoziemca, zależą od typu zezwolenia, którego dotyczy procedura.

Dokumenty załączane do wniosku powinny być złożone w oryginałach lub potwierdzone urzędowo za zgodność z oryginałami. Dokumenty sporządzone w języku obcym powinny być przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego.

Okresy ważności zezwolenia na pracę.

Zezwolenie na pracę jest ważne tylko przez wskazany w dokumencie czas, maksymalnie 3 lata. W wypadku cudzoziemców pełniących funkcje w zarządach spółek zatrudniających na dzień złożenia wniosku o wydanie zezwolenia powyżej 25 osób wojewoda może wydać zezwolenie na okres nie dłuższy niż lat 5.

Pamiętać należy, że wojewoda może skrócić okres, na jaki wydawane są zezwolenia na pracę w danym województwie. Długość okresu ważności zezwolenia na pracę może zatem różnić się pomiędzy województwami (np. województwie mazowieckim zezwolenie typu A jest zazwyczaj wydawane na okres do 12 miesięcy, a przy przedłużeniu zezwolenia – na okres nie dłuższy niż na 2 lata).

Czy można przedłużyć zezwolenie na pracę?

Tak, pracodawca musi złożyć wniosek o przedłużenie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca. Wniosek należy złożyć nie później niż 30 dni przed upływem okresu ważności poprzedniego zezwolenia na pracę. 

Do wniosku o przedłużenie zezwolenia na pracę cudzoziemca dołącza się:

• dokumenty niezbędne do uzyskania nowego zezwolenia, pod warunkiem, że zmianie uległy okoliczności, które uzasadniały wydanie poprzedniego zezwolenia na pracę;
• dowód wniesienia opłaty związanej ze złożeniem wniosku;
• umowę o pracę, na podstawie której wykonywana była praca w okresie ważności poprzedniego zezwolenia.

Ile trwa uzyskanie zezwolenia na pracę?

Zezwolenie na pracę lub odmowa wydania zezwolenia powinno zostać wydane w ciągu 1 miesiąca.

W przypadku spraw szczególnie skomplikowanych – nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia rozpoczęcia postępowania

Ile kosztuje wydanie zezwolenia na pracę?

– 50 zł – w przypadku powierzenia pracy cudzoziemcowi na okres nieprzekraczający 3 miesięcy,

– 100 zł – w przypadku powierzenia pracy cudzoziemcowi na okres dłuższy niż 3 miesiące,

– 200 zł – w przypadku delegowania cudzoziemca do Polski w celu realizacji usługi eksportowej.

Jeżeli składamy wniosek o przedłużenie zezwolenia na pracę, należy opłacić 50% wskazanych powyżej kwot.

Co w przypadku otrzymania odmowy zezwolenia na pracę?

Zezwolenie na pracę lub odmowa zezwolenia na pracę wydawane są w formie decyzji administracyjnej. Od decyzji odmownej przysługuje odwołanie w terminie 14 dni (od dnia doręczenia decyzji).

Co to jest praca sezonowa?

Praca sezonowa to praca w sektorach: rolnictwo, ogrodnictwo, turystyka, wykonywana przez okres nie dłuższy niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym.

Zezwolenie na pracę sezonową:

– wydaje starosta (powiatowy urząd pracy),

– instrument przeznaczony dla wszystkich cudzoziemców z państw spoza UE/EOG;

– dotyczy prac w sektorach uznanych za sezonowe;

– uprawnia do pracy przez okres 9 miesięcy w roku kalendarzowym;

– wpłata – 30 zł;

– w przypadku ubiegania się o zezwolenie dla obywateli 6 państw (objętych systemem oświadczeniowym) nie ma konieczności uzyskania informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych;

* Oświadczenie (nowe przepisy od 1 stycznia 2018) rejestrowane w powiatowym urzędzie pracy przez pracodawcę̨ dla obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy, uprawnia do wykonywania pracy nie sezonowej bez zezwolenia przez okres 6 miesięcy w kolejnych 12 miesiącach.

Praca sezonowa jest możliwa wyłącznie na podstawie zezwolenia na pracę sezonową!

• zezwolenie wydawane jest w formie decyzji administracyjnej, w przypadku odmowy możliwość odwołania się do organu drugiej instancji – ministra właściwego ds. pracy,
• po przyjeździe cudzoziemca pracodawca musi poinformować o tym fakcie powiatowy urząd pracy i podać adresu zamieszkania cudzoziemca. Dopiero po spełnieniu tego obowiązku urząd wydaje zezwolenie na pracę sezonową uprawniające cudzoziemca do pracy,
• w kolejnych latach współpracy z danym cudzoziemcem można ubiegać się o tzw. wpis wielosezonowy (do 3 lat).

UWAGA: Cudzoziemiec może pracować w trakcie oczekiwania na zezwolenie na pracę sezonową, czyli po poinformowaniu urzędu przez podmiot o przyjeździe cudzoziemca. Praca musi być jednak wykonywana na warunkach określonych w zaświadczeniu o wpisie wydanym wcześniej przez urząd.

Cudzoziemiec może także pracować w trakcie oczekiwania na przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową u tego samego pracodawcy. Natomiast u nowego pracodawcy – 30 dni.

Jakie obowiązki ma pracodawca który zatrudnia cudzoziemca?

1. Pracodawca przed powierzeniem pracy musi upewnić się, że cudzoziemiec posiada ważny dokument uprawniający do pobytu w Polsce – pracodawca powinien mieć kopię tego dokumentu i przechowywać go do zakończenia pracy.
2. Pamiętać należy, że zatrudnianie cudzoziemców przebywających na terenie Polski bez ważnych dokumentów, grożą dotkliwe sankcje dla pracodawcy.
3. Należy upewnić się że tytuł pobytowy cudzoziemca uprawnia go do podejmowania pracy w Polsce.
4. Należy dostosować rodzaj umowy do charakteru pracy. Zawarcie umowy cywilnoprawnej w warunkach, kiedy powinna być zawarta umowa o pracę stanowi naruszenie przepisów prawa pracy i jest karane grzywną. Również zawarcie umowy o dzieło nie może być sposobem na obejście przepisów kodeksu pracy czy zmniejszenia kosztów zatrudnienia cudzoziemca.
5. Jeżeli pracodawca zatrudnia cudzoziemca na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia, ma obowiązek zgłoszenia go w ciągu 7 dni od rozpoczęcia pracy do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego oraz ma obowiązek odprowadzać w terminie składki do ZUS.
6. Pracodawca ma również obowiązki wynikające z prawa podatkowego np. obliczanie, pobieranie i wpłacanie zaliczek na podatek dochodowy.

Zespół Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie świadczy usługi z zakresu prawa administracyjnego oraz jest w stanie podjąć się pomocy przy udzieleniu zezwoleń na pracę oraz późniejszego zapewnienia zgodnych z prawem zasad zatrudnienia.

Jeżeli zainteresował Cię temat lub masz jakieś pytania skontaktuj się z nami przez poniższy formularz lub zadzwoń i umów się na spotkanie.

autor: adwokat Ewelina Urban – Kancelaria Adwokacka Urban w Rzeszowie