Blog

Kara umowna – jedno z najczęściej stosowanych narzędzi zabezpieczenia interesów w kontraktach B2B. Jest prostsza w dochodzeniu niż odszkodowanie, a jednocześnie dyscyplinuje kontrahenta do należytego wykonania zobowiązania. Mimo to w praktyce wiele firm napotyka trudności w jej skutecznym egzekwowaniu. Jak zatem skutecznie dochodzić kary umownej?

Czym jest kara umowna?

Kara umowna to zryczałtowane odszkodowanie za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego, przewidziane w art. 483 i 484 Kodeksu cywilnego. Jest określana w umowie kwotowo lub procentowo, np. za opóźnienie w dostawie towaru czy niewykonanie określonych świadczeń.

Kara umowna – jak ją prawidłowo zastrzec?

Aby kara umowna mogła być skutecznie dochodzona, musi zostać prawidłowo zastrzeżona w umowie:

• Dotyczyć zobowiązania niepieniężnego (np. wykonania usługi, dostawy, montażu).
• Być konkretnie określona – najlepiej poprzez wskazanie podstawy (np. opóźnienie w wykonaniu) i wysokości (kwotowo lub procentowo).
• Nie może być rażąco wygórowana – bo może zostać miarkowana przez sąd.

 Nie można zastrzec kary umownej za brak zapłaty – w takim przypadku właściwa jest odsetkowa rekompensata ustawowa.

Jak dochodzić kary umownej?

1. Zgromadź dokumentację potwierdzającą naruszenie umowy
   Dowody są kluczowe. Należy posiadać: treść umowy z klauzulą kary, korespondencję z kontrahentem, protokoły odbioru, wezwania, faktury, noty księgowe.
2. Wystaw notę obciążeniową / wezwanie do zapłaty
   Kara umowna może być dochodzona np. za pomocą noty obciążeniowej, która pełni funkcję dokumentu księgowego, ale nie ma mocy nakazu zapłaty. Dlatego warto dołączyć wezwanie do zapłaty, wyznaczając termin do uregulowania należności.
3. Rozważ negocjacje
   Jeśli kontrahent kwestionuje zasadność kary lub jej wysokość, można próbować zawrzeć ugodę. To często pozwala uniknąć długotrwałego procesu.
4. Wystąp na drogę sądową
   W razie braku zapłaty możliwe jest wniesienie pozwu o zapłatę. Należy się jednak liczyć z tym, że: sąd może zmiarkować karę (czyli ją obniżyć), ciężar dowodu naruszenia leży po stronie wierzyciela.

Miarkowanie kary umownej – co to znaczy?

Zgodnie z art. 484 §2 k.c. sąd może obniżyć wysokość kary umownej, jeśli uzna ją za rażąco wygórowaną lub gdy zobowiązanie zostało częściowo wykonane. Przedsiębiorcy powinni zatem przygotować argumentację uzasadniającą wysokość dochodzonej kwoty – zwłaszcza jeśli kara opiewa na znaczną sumę.

Czy można dochodzić odszkodowania obok kary umownej?

Co do zasady kara umowna wyłącza roszczenie o odszkodowanie z tytułu tego samego naruszenia. Jednak strony mogą przewidzieć w umowie możliwość dochodzenia odszkodowania ponad wysokość kary, co jest praktyką rekomendowaną w przypadku większych kontraktów.

Podsumowanie

Egzekwowanie kar umownych to skuteczny sposób ochrony interesów w relacjach gospodarczych, pod warunkiem, że:

• kara jest poprawnie zastrzeżona w umowie,
• przedsiębiorca posiada dokumenty potwierdzające naruszenie,
• działania podejmowane są terminowo i profesjonalnie.

Powyższy artykuł ma jedynie charakter informacyjny i ogólny, w związku z czym nie stanowi porady ani opinii prawnej.

Jeśli czujesz, że przedstawione zagadnienie może dotyczyć Ciebie zgłoś się do Kancelarii Urban – oferujemy fachową i kompleksową pomoc. Skontaktuj się z adwokat Eweliną Urban  lub  adwokatem Jakubem Urbanem z Kancelarii Adwokackiej URBAN w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów) –  zadzwoń  –  884 888 536, napisz: sekretariat@kancelariaurban.com lub umów się na konsultacje za pomocą formularza kontaktowego. 

Autor: Dominik Radamski z Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów).