Blog

W obrocie gospodarczym każdy przedsiębiorca prędzej czy później spotyka się z problemem niewypłacalnego kontrahenta. Opóźnienia w płatnościach, niewykonanie zobowiązania czy nawet upadłość drugiej strony mogą poważnie zagrozić płynności finansowej firmy. Dlatego już na etapie zawierania umowy warto zadbać o odpowiednie zabezpieczenia kontraktowe, które ograniczą ryzyko strat.

Zaliczka lub przedpłata

Najprostszym sposobem ochrony interesów jest uzależnienie wykonania świadczenia od wcześniejszej zapłaty części lub całości wynagrodzenia.

• Zaliczka – daje podstawowe zabezpieczenie finansowe, choć w razie niewykonania umowy podlega zwrotowi.
• Przedpłata (płatność z góry) – skutecznie eliminuje ryzyko braku zapłaty, choć wymaga zaufania drugiej strony.

W praktyce często stosuje się rozwiązania pośrednie, np. częściowe płatności po zakończeniu poszczególnych etapów umowy.

Zastrzeżenie własności rzeczy do chwili zapłaty

W przypadku umów dostawy warto zawrzeć klauzulę, zgodnie z którą własność towaru przechodzi na nabywcę dopiero po uregulowaniu pełnej ceny.
To bardzo skuteczne zabezpieczenie – jeśli kontrahent nie zapłaci, dostawca nadal pozostaje właścicielem towaru i może żądać jego zwrotu.

Kaucja gwarancyjna lub zabezpieczenie zwrotne

W umowach o świadczenie usług często stosuje się kaucję gwarancyjną, czyli określoną kwotę zatrzymywaną przez jedną ze stron jako zabezpieczenie ewentualnych roszczeń (np. za nienależyte wykonanie usług).
Warto precyzyjnie określić:

• kiedy kaucja może być zatrzymana,
• w jakim terminie powinna zostać zwrócona,
• czy ma charakter gwarancyjny czy odszkodowawczy.

Weksel in blanco lub poręczenie

W relacjach B2B możliwe jest wykorzystanie weksla in blanco jako zabezpieczenia płatności.
Stanowi on silny instrument prawny, pozwalający w razie niewywiązania się kontrahenta z umowy na szybkie dochodzenie roszczeń w postępowaniu nakazowym.
Alternatywnie można rozważyć poręczenie osoby trzeciej (np. wspólnika kontrahenta lub spółki dominującej).

Hipoteka, zastaw lub zastaw rejestrowy

Przy umowach o większej wartości warto zabezpieczyć należności na majątku kontrahenta.

• Hipoteka – na nieruchomości.
• Zastaw zwykły lub rejestrowy – na ruchomościach, pojazdach, sprzęcie lub prawach (np. wierzytelnościach).
  Dzięki temu, nawet w przypadku upadłości dłużnika, wierzyciel ma pierwszeństwo zaspokojenia z zabezpieczonego składnika majątku.

Klauzule kontraktowe na wypadek opóźnień

Warto wprowadzić do umowy zapisy dotyczące:

• odsetek za opóźnienie,
• kar umownych za zwłokę w zapłacie,
• prawa wstrzymania się ze świadczeniem do czasu zapłaty zaległych należności.

Takie klauzule mają nie tylko funkcję odszkodowawczą, ale też dyscyplinującą – motywują kontrahenta do terminowego rozliczania się.

Podsumowanie

Zabezpieczenie umowy przed niewypłacalnością kontrahenta to nie przejaw braku zaufania, lecz element profesjonalnego zarządzania ryzykiem w biznesie.
Warto przy tym pamiętać, że każde zabezpieczenie powinno być dostosowane do rodzaju umowy, wartości kontraktu i relacji między stronami.

Powyższy artykuł ma jedynie charakter informacyjny i ogólny, w związku z czym nie stanowi porady ani opinii prawnej.

Jeśli czujesz, że przedstawione zagadnienie może dotyczyć Ciebie zgłoś się do Kancelarii Urban – oferujemy fachową i kompleksową pomoc. Skontaktuj się z adwokat Eweliną Urban  lub  adwokatem Jakubem Urbanem z Kancelarii Adwokackiej URBAN w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów) –  zadzwoń  –  884 888 536, napisz: sekretariat@kancelariaurban.com lub umów się na konsultacje za pomocą formularza kontaktowego. 

Autor: Dominik Radamski z Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów).