Photo by freestocks on Unsplash
Ostatnimi czasy, coraz częściej odnotowuje się przypadki naruszeń dóbr osobistych za pośrednictwem domen internetowych. Osoby naruszające dobra osobiste innych osób wykorzystują media społecznościowe oraz strony internetowe jako narzędzie do wyrażenia szkalujących i obraźliwych informacji, a także często piszą negatywne komentarze. Przez wzgląd na nieskrępowany i ciągle zwiększający się dostęp do mediów społecznościowych, warto mieć świadomość, że dokonywanie takich naruszeń, nawet w pełnej anonimowości, może wiązać się z podjęciem skutecznych przeciwdziałań ze strony poszkodowanych. W niniejszym artykule, przedstawione zostaną środki, które można podjąć, celem ochrony swoich dóbr osobistych naruszanych w Internecie.
Za dobra osobiste uznaje się niemające materialnego charakteru wartości, przynależne każdej jednostce ludzkiej, takie jak zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko, pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkaniowa czy szeroko rozumiana twórczość. Dobra te, w zasadzie niemajątkowe, przysługują nie tylko osobom fizycznym, ale również po części osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej.
Ze względu na fakt, że dobra osobiste pozostają pod ochroną prawa, ich posiadaczom przysługują określone prawem środki ochrony. Co do zasady, podstawę dóbr osobistych stanowią instytucje prawa cywilnego, natomiast ochronę tę można rozszerzyć także na grunt prawa karnego.
Aby dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych, w omawianym przypadku w zakresie otrzymywania negatywnych komentarzy, niezbędnym jest wpierw uznanie, że:
Powyżej wskazane okoliczności muszą nastąpić łącznie. Oznacza to, że zastosowanie konkretnych środków ochrony będzie poprzedzało ustalenie stopnia pokrzywdzenia na podstawie obiektywnych uwarunkowań oraz stopnia bezprawności rozumianej jako niezgodności z zachowania z porządkiem prawnym bądź zasadami współżycia społecznego. Nie jest konieczne ustalanie stopnia zawinienia – sprawca poniesie odpowiedzialność nawet jeżeli dokona naruszeń w sposób nieświadomy, wykazując lekkomyślność bądź niedbalstwo.
W świetle przepisów Kodeksu Cywilnego, osoba, której dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne (art. 24 § 1 k.c. zd. pierwsze).
W następnej kolejności, poszkodowany może wystąpić w stosunku do sprawcy naruszeń z roszczeniem podjęcia czynności koniecznych dla usunięcia jego skutków, a w szczególności złożenia oświadczenia odpowiedniej treści i w stosownej formie (art. 24 § 1 k.c. zd. drugie) . W przypadku naruszenia dóbr osobistych za pomocą negatywnych komentarzy w domenach internetowych bądź umieszczania obraźliwych wizerunków, będzie przybierało postać wezwania do ich usunięcia, a następnie także sprostowania.
Ponadto, zgodnie z art. 24 § 1 k.c. zd. trzecie, poszkodowanemu, niezależnie od powyżej wskazanych roszczeń, przysługuje również alternatywna możliwość żądania spełnienia świadczeń pieniężnych, mianowicie:
Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych (art. 24§ 2 k.c.).
Zatem osoba która wystawia negatywne komentarze w internecie musi mieć świadomość, że poszkodowany – w tym poszkodowana firma – może żądać zaprzestania takiego działania, wezwać do usunięcia negatywnych komentarzy, a także żądać rekompensaty finansowej, tj. zadośćuczynienia, wpłacenia kwoty na cel społeczny lub naprawić szkodę na zasadach ogólnych.
Podjęcie środków ochrony na gruncie prawa cywilnego, nie wyłącza możliwości zastosowania ochrony przewidzianej w innych przepisach. Zgodnie z art. 24 § 3 k.c. można dodatkowo skorzystać z uprawnień przewidzianych w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.
Naruszenie dóbr osobistych poprzez umieszczanie negatywnych komentarzy w Internecie może w pewnych okolicznościach przybrać postać czynu zabronionego. Zniesławienie, bo o nim mowa, stanowi każde zachowanie, które mogą poniżyć drugą osobę w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu, rodzaju działalności (art. 212 § 1 k.k.). Negatywne działania sprawcy mogą również nastąpić przy wykorzystaniu środków masowego komunikowania się, czyli również za pomocą domen internetowych czy również mediów społecznościowych.
Dla wcielenia w życie ochrony prawno karnej, obok przedstawionych powyżej przesłanek, wymaga się ustalenia stopnia zawinienia. Niemniej jednak, zniesławienie może zostać dokonane zarówno umyślnie (gdy sprawca działa z wyraźną intencją pokrzywdzenia), jak i nieumyślnie (gdy sprawca nie ma świadomości dokonania czynu zabronionego, ale powinien taką ewentualność brać pod uwagę).
Ściganie przestępstwa zniesławienia następuje w procedurze oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że może ono zostać zainicjowane jedynie na wniosek pokrzywdzonego, który gdy sprawa będzie w fazie postępowania sądowego, będzie również działać w charakterze oskarżyciela prywatnego. W postępowaniu tym nie jest zatem konieczna obecność oskarżyciela publicznego, czyli prokuratora. Pokrzywdzonemu może towarzyszyć adwokat w charakterze pełnomocnika.
Jeżeli zostałeś pomówiony na stronach internetowych bądź umieszczone w mediach negatywne komentarze naruszają Twoje dobra osobiste i potrzebujesz pomocy prawnej – skontaktuj się z prawnikami z Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie – zadzwoń i umów się na spotkanie.
Jeżeli interesujesz się tematem hejtu w internecie zapraszamy do naszych poprzednich wpisów:
Autor: Tomasz Kisielka – Kancelaria Adwokacka Urban w Rzeszowie
