Photo by Jukan Tateisi on Unsplash
Jesteśmy przekonani, że tak jak wszystkie poprzednie lata, tak i 2020 rok będzie obfitował w wiele zmian prawnych i nowelizacji wpływających na życie przedsiębiorców. Często prognozujemy co mogą wprowadzać nadchodzące zmiany oraz jak interpretować nowe przepisy. Tym wpisem, spróbujemy odnieść się do trzech tematów, które mimo, że zostały omówione szeroko w ubiegłym roku wciąż zaskakująco często przywoływane są przez w rozmowach z naszymi klientami, budząc ich wątpliwości i obawy. O systemie podzielonej płatności split payment, Bazie Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami, a także o Pracowniczych Planach Kapitałowych, opowie Pan Marcin Kapuściński, członek Zespołu Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie. Zapraszam do lektury – adwokat Jakub Urban.
Podstawą prawną Split payment jest ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z dn. 1 sierpnia 2017 r. Uwagę zwrócić należy na rozdział 1a, który niejako powołał instytucję mechanizmu podwójnej płatności (MPP). Ustawodawca dostosował przepisy odnoście w/w instytucji tak, że od 1 lipca 2018 r., stosowanie podzielnej płatności było dobrowolne, natomiast od 1 listopada 2019 r. uzyskało moc obligatoryjną. Instytucję tę zgodnie z obligatoryjnymi przepisami potraktować można dualistycznie, a właściwie faktury VAT, które są przedmiotem tejże ustawy. Do korzystania ze split payment są desygnowani nabywcy, którzy poprzez dokonanie transakcji otrzymali fakturę ze wskazaną kwotą podatku VAT. Nabywca ma w tej sytuacji możliwość uczynienia zadość powstałemu zobowiązaniu na dwa osobne rachunki bankowe: 1) wartość NETTO (po odliczeniu podatku) wpłacona winna zostać na rachunek dostawcy, bądź uiszczona w inny sposób; 2) wartość VAT, obligatoryjnie wpłacona powinna zostać na specjalny rachunek VAT dostawcy.
Co więcej, należy zauważyć, iż od 1 listopada 2019 r. ustawa stanowi, że gdy kwota należności wynosi co najmniej 15.000 zł brutto, wówczas nabywca winien dokonać płatności przy pomocy mechanizmu podzielnej płatności. Wynika z tego, że podatnicy, którzy przekroczyli tę sumę, zgodnie z literą prawa zobligowani są do korzystania z tej instytucji. Należy również zapamiętać, że split payment dotyczy interakcji B2B (przedsiębiorca-przedsiębiorca), a co za tym idzie, mechanizmu podwójnej płatności nie stosuje się w stosunkach, gdzie jedną ze stron jest osoba fizyczna.
Powołując się na obowiązujące przepisy, wszystkie faktury, które niejako namaszczone są mechanizmem podzielnej płatności, można płacić w sposób, który został na nich oznaczony.
Uwzględniając zmieniające się prawo, również i w przypadku split payment zachodzą modyfikacje. Od 1 kwietnia 2020 r. dobrowolność będzie miał jedynie nabywca. Co to znaczy? Odnosząc się do nadciągających zmian, które wejdą w życie jeszcze przed Wielkanocą, sprzedawca będzie miał obowiązek oznaczyć w JPK (Jednolitym Pliku Kontrolnym) mechanizm podzielnej płatności faktur, które powinny być objęte tą instytucją. Analogicznie, nabywca będzie musiał w JPK wykazać ten sam fakt odnośnie faktur zakupowych.
Uwzględniając sytuację przedsiębiorców w Polsce, którzy wobec coraz większej lawiny biurokracji, mogą poświęcić mniej czasu na rozwijanie swoich interesów, reinwestowaniu, a tym samym napędzaniu gospodarki, przepisy zawarte w przedmiotowej ustawie w razie niewywiązania się z obowiązków prokurują konsekwencje obu stronom stosunku zobowiązania. Najprostszym sposobem na sprostanie wymaganiom postawionym przez ustawodawcę jest zapoznanie się z ustawowym załącznikiem nr 15, w którym wypisane są poszczególne towary. Jeżeli któryś z towarów znajduje się zarówno na fakturze, jak i jest wymieniony w tym załączniku nr 15 oraz faktura przekracza kwotę 15.000 zł brutto, należy zamieścić na fakturze dopisek dotyczący MPP (mechanizmu podwójnej płatności).
Jak to zrobić?
Można uczynić to na dwa prawidłowe sposoby polecane przez Ministerstwo Finansów: 1) oznaczyć pozycję dotyczącą towarów/usług z załącznika nr 15 lub 2) oznaczyć fakturę w nagłówku. Nabywca może opłacić całość zakupów tą metodą lub tylko za towary i usługi z załącznika nr 15. Ministerstwo Finansów wobec powyższego wychodzi naprzeciw i akceptuje pewne „ułatwienia” dla stron. Mianowicie, dostawcy mogą oznaczyć wszystkie wystawiane faktury jako MPP, a odbiorcy mogą płacić przy pomocy split payment bez względu na oznaczenie faktur. Zgodnie ze wskazaniami Resortu Finansów, odpowiedzialność za weryfikowanie pozycji na fakturze podlegającą po split payment leżą w powinności nabywcy. Ten również może zapłacić całość bądź część zakupów, a nawet gdy na fakturze w ogóle nie będzie przedmiotów zawartych w wielokrotnie już przywoływanym załączniku nr 15.
Jak już wspomniane zostało, zmiany wchodzące z dn. 1 kwietnia 2020 r. będą miały wpływ na duże podmioty, a od 1 lipca br. Wszyscy zainteresowani będę musieli dostosować się do zmieniającego prawa. Będzie obowiązywał nowy plik JPK-VAT, w skład którego wejdzie część deklaracyjna oraz ewidencyjna. Przedsiębiorcy w drugiej części wskażą, które faktury podlegają split payment (na podstawie Dz.U. z 2019 r. poz. 1988). W tym przypadku na myśl przychodzi pomysł, iż w sumie można by było dla „świętego spokoju” wszystkie faktury oznaczać jako MPP. Takie asekuracyjne postępowanie może jednak przynieść duże trudności ze wskazaniem takich transakcji w ewidencji. Problem analogicznie dotyczy także nabywców, oni także zobligowani zostaną do analizy każdorazowej transakcji.
JPK nie należy bagatelizować, ponieważ zachodzące zmiany wymagają przygotowania w sferze systemowej, jak i analizy umów z kontrahentami. Uwzględniając, iż zmiany mają wejść w życie już w tym roku, czasu nie zostało zbyt wiele. Przypomnieć należy, iż za błędy ze strony zobligowanych będą obowiązywały kary – 500 zł za każdorazowy niewłaściwy wpis w JPK, co przy wielu fakturach może zbudować całkiem niezłą kwotę.
Powołując się na art. 82 ust. 1 ustawy o odpadach BDO, stwierdzić należy, iż jest to system teleinformatyczny, w którym zawarta jest baza danych dotycząca podmiotów, które wprowadzają do obrotu produkty bez, jak i w opakowaniach, a także gospodarują nimi. Pojawia się wiele głosów, iż BDO jest z założenia kolejnym systemem inwigilacji przedsiębiorców, jednak uwzględniając w mniejszym bądź większym stopniu sytuację zw. z zbyt dużą ilością zużywanych opakowań i ich pochodnych, można zaliczyć ten pomysł do kanonu tych „eco-friendly”. Bazę danych prowadzą poszczególni marszałkowie województw. A jakie dane gromadzą? Zainteresowanych odsyłam do art. 79 ust. 2 w/w ustawy.
Zgodnie z ustawą do wpisu zobligowane są podmioty, które wprowadzają na nasz rynek produkty w opakowaniach, smary, opony, kleje, oleje, baterie, akumulatory, jak i wszelką elektronikę. Podmioty wytwarzające odpady i prowadzące ich ewidencję, przy czym również producenci, importerzy oraz unijni nabywcy opakowań (z państw członkowskich UE).
Jeżeli masz jednoosobową działalność gospodarczą, a wytwarzasz w/w przedmioty – również jesteś zobligowany do wpisu. Co ciekawe, przedsiębiorstwa takie jak np. gabinety lekarskie, fryzjerskie czy nawet sektor budowlany oraz mechanicy prowadzący warsztaty, i wszyscy generują odpady nie będącymi komunalnymi, także muszą wpisać się do BDO. Dla zainteresowanych polecam zapoznanie się z treścią https://bdo.mos.gov.pl, gdzie znajdują się m.in. wszelkie informacje czy filmy instruktarzowe, które wprowadzą interesanta krok po kroku w tajniki sposobu rejestracji w BDO i korzystania z serwisu.
Problem BDO polega na tym, że ogromna liczba przedsiębiorców niewytwarzająca bezpośrednio produktów wymienionych w spisie ustawowym, nie wie czy pośrednie wykorzystywanie np. baterii (których używa chyba każdy) wymusza na nich obowiązek rejestracji. Zdecydowana większość rejestruje się „na zapas” nawet bez takiego obowiązku. Dla wszystkich pozostających w dylemacie polecamy występować z pytaniami o wykładnię bezpośrednio do organu prowadzącego bazę, tj. do Urzędu Marszałkowskiego lub kierować je bezpośrednio do prawników. W związku z nowością przepisów, każdy obowiązek zależy od sytuacji, którą trzeba indywidualnie przeanalizować.
W założeniu i na pierwszy rzut oka, jest to jeden z programów społecznych, którego meritum jest zabezpieczenie finansowe Polaków, jak i zapewnienie w miarę ustabilizowanej „jesieni życia” emerytom. Ten dobrowolny system, polegający na gromadzeniu oszczędności dla zatrudnionych bez znaczenia w jaki sposób, którzy płacą składki ZUS, daje możliwość zrezygnowania z gromadzenia oszczędności w dowolnym momencie. Niewielki limit kosztów tego przedsięwzięcia oraz co powinno zwrócić uwagę zatrudnionym – zachowując bierność – każdy zostanie do tego programu z automatu przyłączony. Program ten został zainicjowany w teorii z tego powodu, iż rząd martwi się o to, że większość Polaków nie odkłada pieniędzy na starość.
System, za który odpowiada głównie pracodawca będzie miał trzy źródła dochodów: od pracodawcy przez państwo, aż po pracownika. Przewidziano dwa rodzaje umów. Pierwsza to umowa o zarządzenie PPK, której to stronami będą zatrudniający oraz instytucja finansowa. Druga umowa tzw. o prowadzenie pracowniczych planów kapitałowych, gdzie stronami będzie już zatrudniony oraz instytucja finansowa. Jeżeli mowa o instytucji finansowej, to należy mieć na uwadze fundusz inwestycyjny zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, fundusz emerytalny zarządzany przed Powszechne Towarzystwo Emerytalne (PTE) albo pracownicze towarzystwo emerytalne lub zakład ubezpieczeń. Kontrolę nad programem sprawuje KNF.
Unormowano, że wysokość wpłat naliczana jest procentowo w zależności od podstawowego wynagrodzenia, które stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie rentowe i emerytalne. Zatrudniający oraz interesant finansują z własnych środków PPK. Wpłata pracownika przy podstawie minimalnej wyniesie od 0,5%-2,0%, natomiast przy dodatkowej dobrowolnej – stałe 2,0%. Z kolei pracodawca w pierwszym przypadku – 1,5%, a przy dodatkowej – 2,5%. Warto zaznaczyć, iż wpłata podstawowapracownika może być zmniejszona do 0,5%, jeżeli ze wszystkich źródeł zarabia on mniej niż 1,2-krotność minimalnego wynagrodzenia, ale nie mniej niż 0,5-krotność – tj. 120% minimalnego wynagrodzenia w danym roku i więcej niż 50%. Z powyższego wynika, iż pracodawca maksymalnie może przyznawać na PPK swojemu pracownikowi 4% (podstawa i dodatek), co daje tyle samo ile może maksymalnie wpłacać pracownik.
Reasumując, PPK jest dobrowolny, choć pracownik winien zostać włączony w ten system automatycznie przez swego pracodawcę. Co ważne, wypisując się przed osiągnięciem 60 r.ż., pracownik nie straci zgromadzonych środków, a z części pracodawcy dostępnych będzie aż 70% wpłat. W każdym przypadku możliwa jest wypłata potrzebnych środków, np. w razie nieszczęśliwego wypadku, gdy ubezpieczyciel uchyla się od wypłaty satysfakcjonującego odszkodowania, co jest częstą praktyką. Dobrą wiadomością jest to, iż pieniądze gromadzone na rachunku PPK będą podlegały dziedziczeniu. Interesant będzie mógł je także wycofać w dowolnej chwili. Każdy pracodawca obowiązkowo powinien wybrać obsługującą go instytucję finansową.
Po więcej informacji, odsyłam do przedmiotowej witryny internetowej: https://ppkpocztylion.pl.
Jeżeli jesteś zainteresowany tematyką konstruowania regulaminów organizacyjnych lub chciałbyś dowiedzieć się więcej o jego funkcjonowaniu zadzwoń i umów się na spotkanie z Zespołem Kancelarii Adwokackiej.
Autor: Marcin Kapuściński – członek Zespołu Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie.
