Zgodnie z ogólnymi zasadami, wspólnicy wieloosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, którzy nie mają podpisanej umowy o pracę ze swoją spółką, są zwolnieni z obowiązku płacenia składek na ZUS oraz składki zdrowotnej. Jednakże sytuacja wygląda inaczej w przypadku jednoosobowych spółek z o.o., gdzie przedsiębiorca jest traktowany jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. Na mocy art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, taka osoba jest zobligowana do opłacania należnych składek.
Co mówi ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych?
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku w art. 6 ust 1 pkt 5 wskazuję, że:
„obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi”
Z kolei zgodnie literalnym brzmieniem art. 8 ust 6 pkt 4 tej samej ustawy:
„za prowadzącego działalność pozarolniczą uznaje się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej”
Jeszcze do niedawna mimo istnienia przepisu, którego wykładnia językowa wskazuje wprost. na co innego do wspólników spółek z o.o., jeśli różnica w ich udziałach była nieznacząca, co oznaczało, że na przykład jeden wspólnik posiadał 99% udziałów, a drugi tylko 1%, wspólnicy byli traktowani w taki sam sposób, to znaczy, że musieli opłacać składki ZUS. W takim przypadku wspólnika większościowego traktowano jak wspólnika jednoosobowej spółki z o.o., co wiązało się z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki zdrowotnej. Chociaż działania zakładu ubezpieczeń społecznych mające na celu wykrycie nielegalnych praktyk mogły być uzasadnione, należy podkreślić, że w przedstawionej sytuacji nie można mówić o obchodzeniu prawa. Przyznanie udziałów innej osobie jest uprawnieniem wynikającym bezpośrednio z Kodeksu spółek handlowych. Nawet wspólnik posiadający jedynie 1% udziałów ma prawo do wspierania działań większościowego udziałowca, współdecydowania o sprawach spółki oraz korzystania z pozostałych praw korporacyjnych. Sytuacja ta całkowicie się odmieniał w związku z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2024 roku, o której pisaliśmy w osobnym wpisie.
Na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. jest traktowany jak osoba prowadząca działalność gospodarczą poza rolnictwem. W związku z tym jest zobowiązany do opłacania składek na ZUS, co obejmuje również obowiązek ubezpieczenia wypadkowego zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dodatkowo, zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c w związku z art. 5 pkt 21 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, wspólnik taki podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Może się zdarzyć, że w wyniku zbiegu różnych tytułów ubezpieczeń, konieczność opłacania składek zostanie ograniczona tylko do składki na ubezpieczenie zdrowotne. Taka sytuacja wystąpi na przykład, gdy wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą. Wówczas będzie on objęty ubezpieczeniem społecznym wyłącznie z tytułu, który powstał najwcześniej (zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Oznacza to, że jeśli działalność gospodarcza została założona przed nabyciem statusu wspólnika jednoosobowej spółki z o.o., to składki będą opłacane jedynie z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Zbieg tytułów ma również znaczenie w kontekście ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. W tym przypadku jednak składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie z każdego z tych tytułów (art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej).
Jeśli czujesz, że przedstawione zagadnienie może dotyczyć Ciebie zgłoś się do Kancelarii Urban – oferujemy fachową i kompleksową pomoc. Skontaktuj się z adwokat Eweliną Urban lub adwokatem Jakubem Urbanem z Kancelarii Adwokackiej URBAN w Rzeszowie (Adwokat Rzeszów) – zadzwoń – 884 888 536, napisz: sekretariat@kancelariaurban.com lub umów się na konsultacje za pomocą formularza kontaktowego.
Autor: Dominik Radamski z Kancelarii Adwokackiej Urban (Adwokat Rzeszów)
