Umowa zlecenie jest jedną z najczęściej zawieranych form zatrudnienia. Zaraz po umowie o pracę, umowa zlecenie cieszy się sporym zainteresowaniem zarówno ze strony zleceniodawcy oraz potencjalnego zleceniobiorcy. Elastyczność umowy, możność godzenia z innymi umowami zlecenia czy nawet umową o pracę, brak konieczności płacenia składek na ubezpieczenie chorobowe czy w końcu możliwość wywiązywania się z obowiązków treści umowy poza siedzibą zleceniodawcy, powodują jej popularność. Często jednak naginane są przepisy prawa, które regulują ten rodzaj umowy.
W niniejszym artykule dowiedzą się Państwo czy warto – a jeśli tak, to dlaczego i w jakich okolicznościach zawrzeć umowę o zlecenie. Z czym wiąże się bycie podmiotem w tym stosunku prawnym, a także jakie są nasze prawa i obowiązki. Zapraszamy do lektury!
Należy ona do umów cywilno-prawnych. Uregulowana jest w Kodeksie cywilnym od art. 734-751. W związku z tym zawierając umowę zlecenie, wykonując ją oraz rozwiązując należy mieć na uwadze wyżej wymienione przepisy prawa. Co więcej, również przy ewentualnych powstałych sporach z tytułu wykonania tego rodzaju umowy – również regulacje kodeksu cywilnego znajdują zastosowanie. Z uwagi na fakt, że do tej umowy nie mają zastosowania litery prawa zawartej w Kodeksie cywilnym, zleceniobiorcy przysługują tylko takie prawa, jakie bezpośrednio wynikają z treści umowy.
Najprościej tłumacząc, jest to zobowiązanie się jednej ze strony (zleceniobiorcy) do wykonania danej czynności prawnej dla innego podmiotu, którym jest zleceniodawca. Ważna jest treść umowy, z której wynikają warunki jakie musi spełnić zleceniobiorca.
Bardzo często pracodawcy używają jej jako zamiennika umowy o pracę, ponieważ wiąże się z niewątpliwie mniejszymi kosztami. Często zleceniobiorca czytający umowę zauważa, iż z treści wynika, że musi ją wykonywać osobiście, w miejscu i o czasie wyznaczonym przez zleceniodawcę oraz odpłatnie. Wówczas mamy do czynienia z niczym innym jak klasycznymi warunkami umowy o pracę. Wobec tego, pracodawca, który stosuje tego typu zabiegi może liczyć się z grzywną od 1000 do 30.000 zł (zob. art. 281 Kodeks pracy). Oprócz tego dochodzi kwestia ustalenia stosunku prawnego w formie umowy o pracę, a to generuje dodatkowe prawa dla zatrudnionego.
Niestety nie chroni ona interesów pracownika. Zleceniobiorcy nie przysługują określone terminy wypowiedzenia, urlopy wypoczynkowe, wynagrodzenie chorobowe, świadczenia, dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych, których można dochodzić na drodze sądowej.
Co więcej, umowa zlecenie nie liczy się do stażu pracy oraz nie daje gwarancji ciągłości zatrudnienia. Dla przedsiębiorcy jest ona zdecydowanie bardziej korzystna, z tego powodu, że nie ma on w praktyce żadnych dalszych zobowiązań wobec zleceniobiorcy. Do tego może zrezygnować z jego pracy z dnia na dzień.
W przypadku, gdy stosunek zlecenia zawierany jest pomiędzy osobami fizycznymi – w umowie obie strony powinny zawrzeć: imiona, nazwiska, daty urodzenia, imiona rodziców, adresy zamieszkania, numery dowodów, jak i numery PESEL. Jeżeli któraś ze stron umowy prowadzi działalność gospodarczą, wówczas należy wpisać nazwę działalności, jak i NIP. Może zdarzyć się, iż stroną umowy będzie spółka. W takiej sytuacji uwzględnić należy jej nazwę, adres siedziby, nr KRS oraz reprezentantów spółki. Należy pamiętać o dacie oraz miejscu zawarcia umowy.
W treści umowy należy przedstawić na czym ma polegać zlecenie. Co do zasady, w praktyce przyjmuje się, że należy formułować tą treść w taki sposób aby była jak najbardziej przejrzysta, by później ewentualnie przy wystąpieniu jakichkolwiek roszczeń, z umowy można było wyczytać dokładnie na czym miało polegać świadczenie.
Oprócz obowiązków zleceniobiorcy, winno w umowie znaleźć się miejsce na uwzględnienie obowiązków zleceniodawcy.
Należy uwzględnić także czas trwania zlecenia podając datę rozpoczęcia oraz zakończenia. Czy zawsze? Niekoniecznie. Co ważne, istnieje bowiem możliwość zaznaczenia, iż umowa ta obowiązywać będzie na czas nieokreślony.
Co jeśli chodzi o wynagrodzenie? Posiłkując się tym faktem, iż w Polsce obowiązuje minimalna stawka godzinowa, która co chwila powiększa się, przyjmuje się, że wynagrodzenie za godzinę pracy przy umowie zleceniu nie powinno być niższe niż ogólna przyjęta stawka godzinowa. W przypadku, gdy ustalono niższą kwotę przy zawarciu umowy niż obowiązuje obecnie minimalna, wówczas należy ją podnieść do tego najniższego poziomu.
Dla przysłowiowego „świętego spokoju”, w umowie należy zawrzeć także zapis, który regulować będzie przypadki niedopełnienia umowy. Należy także określić konsekwencje, do których można zaliczyć np.: anulowanie umowy bądź pomniejszenie wynagrodzenia.
Co do zasady, która wynika ze swobody zawierania umów można dowolnie kreować jej treść – byle była zgodna z prawem i ogólnymi zasadami współżycia społecznego. Oprócz wyżej wymienionych koniecznych punktów, strony mogą ustalić, iż osoby trzecie nie mogą ingerować w wykonywania zlecenia. Można także zapisać, że w sprawach nieuregulowanych umową zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego (jest to tylko informacja). Również zawrzeć można punkt, w którym uwzględnione zostanie, że wszelkie zmiany w umowie mogą być wprowadzane tylko i wyłącznie formą pisemną, pod rygorem nieważności. Ponadto można określić termin wypowiedzenia umowy. Gotową umowę strony własnoręcznie winny podpisać.
Warto zasygnalizować w tym miejscu, że umowę zlecenie można zawrzeć ustnie. Wówczas wszelkie zmiany również będą wprowadzane tą drogą. Co więcej, w sytuacji gdy treść umowy nie stanowi inaczej, to nie obowiązują m.in. przepisy ochronne dotyczące czasu pracy, prawo do urlopu, minimalne wynagrodzenie, prawo do przerw w pracy a także okres wypowiedzenia.
Na początku zacząć należy od czegoś, co z pewnością wielu ludziom przypadnie do gustu. Zarówno umowa zlecenie, jak i umowa o pracę są umowami starannego działania – ważny jest fakt wykonanej pracy, a nie jej efekt finalny. Zawrzeć umowę zlecenie warto w m.in. następujących przypadkach:
Od wynagrodzenia brutto pobierane są składki na ubezpieczenie społeczne i rentowe oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne, chyba, że zleceniobiorca ma status studenta. Dodatkowo zleceniobiorca może zażyczyć sobie, aby obciążyć swoje wynagrodzenie składką na ubezpieczenie chorobowe. Niestety również od umowy zlecenia należy odliczyć 18% podatku dochodowego dodatkowo również pomniejszoną o kwotę pobranej składki na ubezpieczenie zdrowotne nieprzekraczającej 7,75 proc. podstawy wymiaru składki.
Co również należy mieć na uwadze, to fakt, że umowę zlecenia można wypowiedzieć w każdym czasie i mogą to poczynić obie strony. W sytuacji odpłatnego zlecenia i gdy wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, zleceniobiorca jest odpowiedzialny za powstałą szkodę. Co do zasady, wypowiedzenie zlecenia następuje ze skutkiem natychmiastowym. Jedynie w sytuacji, gdy jedna ze stron w dokonanym wypowiedzeniu określa inny termin zakończenia umowy.
Reasumując, umowa zlecenia jest jedną z najczęściej zawieranych umów cywilnoprawnych w Rzeczpospolitej Polskiej. Przede wszystkim z racji tego, że po zmianach przepisów wynagrodzenie z tytułu przedmiotowej umowy zostało uzależnione od wysokości minimalnego wynagrodzenia. Bez zmian pozostał stan, w którym przedsiębiorcy nie muszą przestrzegać przepisów dotyczących udzielania urlopu wypoczynkowego i ekwiwalentu za urlop, wypłaty wynagrodzenia za okres choroby, jak i również przepisów odnośnie ochrony przed wypowiedzeniem umowy, które stanowią treść przepisów zawartych w Kodeksie pracy. Umowa zlecenie ma zarówno swoje plusy oraz minusy. Przedsiębiorcy winni mieć na uwadze, iż w przypadku takiej umowy zleceniobiorca może odejść z pracy z dnia na dzień, bez uprzedzenia.
Jeżeli potrzebujesz pomocy przy sporządzaniu umowy zlecenie – umów się na spotkanie z adwokatem z Rzeszowa – 884 888 536.
Więcej artykułów można znaleźć w tym miejscu:
Autor: Marcin Kapuściński – Kancelaria Adwokacka Urban z Rzeszów
