Photo by Bermix Studio on Unsplash
O sprawach związanych z błędami medycznymi bardzo często słuchamy w telewizji, czytamy w prasie i Internecie, ponieważ, jak łatwo zauważyć, jest to temat o dużym potencjale medialnym. W ostatnich latach obserwuje się wyraźny wzrost liczby spraw związanych z błędami medycznymi. „Popularność” tej kategorii spraw nie wynika z nagłego wzrostu zaniedbań i nieprawidłowości wśród lekarzy, a jest po prostu związana z większą świadomością prawną pacjentów o tym jakie prawa im przysługują oraz z jakich środków i uprawnień mogą skorzystać przy ich dochodzeniu.
Nie jest odkrywczym stwierdzenie, że informacje z zakresu wielu dziedzin są dostępne na wyciągnięcie ręki, a współczesnym światem rządzi Internet. To właśnie z niego coraz więcej ludzi czerpie wiedzę – również (a może w szczególności) na temat medycyny. Przeciętny Kowalski jest w stanie zaledwie w kilka sekund przy pomocy Google wyszukać potrzebne mu informacje i postawić sobie dramatyczną diagnozę choroby kryjącej się za dziwnym bólem głowy czy nieprzyjemnym kłuciem w dolnej części brzucha. Facebook i Instagram są prawdziwą kopalnią eksperckiej wiedzy o wadach i zaletach szczepień czy o bezpieczeństwie wprowadzonych do obiegu szczepionek. Każdy kto choć przez chwilę przeglądał swoją tablicę na Facebooku i skusił się na odwiedzenie sekcji komentarzy wie, że w tym stwierdzeniu nie ma żadnej przesady. Warto w tym miejscu wyraźnie podkreślić, że informacji w Internecie należy szukać świadomie i korzystać w tym celu ze zweryfikowanych źródeł.
Poza wspomnianymi przypadkami niewłaściwego wykorzystania nieskończonych zasobów Internetu, duża cześć jego użytkowników szuka informacji w bardziej rzetelnych źródłach niż social media, odpowiednio je weryfikuje oraz celnie wykorzystuje. Właśnie takim osobom ma służyć dzisiejszy wpis. Ma rozwiewać wszelkie wątpliwości związane z błędami medycznymi, pozwolić zrozumieć czym one są oraz w jaki sposób je udowodnić, tak aby skutecznie dochodzić swoich roszczeń.
Na próżno pozostaje szukać jej w aktach normujących kwestie z zakresu prawa medycznego, ponieważ polski ustawodawca nie podał definicji legalnej tego pojęcia. Błąd medyczny będzie więc definiowany w oparciu o aktualne orzecznictwo oraz poglądy doktryny prawniczej.
Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 kwietnia 1955 r. sygn. akt IC CR 39/45: „błędem w sztuce lekarskiej jest czynność (zaniechanie) lekarza w zakresie diagnozy i terapii, niezgodna z nauką medycyny w zakresie dla lekarza dostępnym. Zaniedbania lekarza w zakresie obowiązków otoczenia chorego opieką oraz w zakresie organizacji bezpieczeństwa higieny i opieki nad chorym nie są błędem w sztuce lekarskiej”.
Z bardziej aktualnych regulacji można wskazać, że ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wprowadziła definicję pojęcia „zdarzenia medycznego”. Trzeba jednak zaznaczyć, że mimo tego, że pojęcie to jest pomocne w konstruowaniu interesującej nas definicji, to nie jest ono tożsame z terminem błąd medyczny. Cytując art. 67a przytoczonej ustawy, zdarzeniem medycznym jest zdarzenie w postaci zakażenia pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta albo śmierci pacjenta będącego następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną:
Wszelkie nieprawidłowości, które nie mieszczą się w powyższym katalogu mogą zostać uznane za błąd medyczny.
Co do zasady podmiotami odpowiedzialnymi z negatywne następstwa błędów medycznych u pacjentów są odpowiedzialni lekarze. Wbrew dość powszechnemu przekonaniu, nie są oni jedynymi sprawcami błędów medycznych. Również pielęgniarki i położne mogą ponosić z tego tytułu odpowiedzialność prawną.
Warto w tym miejscu wskazać pewne rozróżnienie – odpowiedzialność za błędy medyczne będzie kształtować się inaczej w przypadku lekarzy, którzy prowadzą prywatną praktykę lekarską czy świadczą swoje usługi w bardziej komercyjnej formie np. w ramach gabinetów medycyny estetycznej, a inaczej w przypadku lekarzy zatrudnionych w szpitalach czy innych, większych podmiotach medycznych.
W pierwszym przypadku odpowiedzialność za błąd medyczny będzie bardziej zindywidualizowana, ponieważ ponosić ją będzie sam lekarz. Natomiast w przypadku lekarzy zatrudnionych w szpitalach (w zależności od podstawy zatrudnienia) odpowiedzialność za błąd medyczny będzie wyglądać następująco:
W praktyce zarówno lekarze prowadzący indywidualną praktykę lekarską jak i wszystkie podmioty medyczne są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej. Oznacza to, że wszelkie roszczenia są najczęściej kierowane w pierwszej kolejności do ubezpieczyciela.
Odpowiedzialność cywilna za błąd medyczny to nic innego jak odpowiedzialność majątkowa. Jej skuteczne udowodnienie wiąże się z uzyskaniem przez osobę pokrzywdzoną zadośćuczynienia, odszkodowania czy nawet renty. Aby można był w ogóle mówić o odpowiedzialności cywilnej w tym kontekście należy wskazać, że określone działanie lub zaniechanie było bezprawne tzn., że przejawiało się w niedochowaniu reguł ostrożności, które nakazywały postepowanie w określony sposób z uwzględnieniem wskazań aktualnej wiedzy medycznej. Poza bezprawnością zachowania należy wykazać istnienie winy konkretnego podmiotu, szkody oraz adekwatnego związku pomiędzy powstałą w skutek błędu szkodą, a zachowaniem określonego podmiotu.
Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na to, że w sprawach o błędy medyczne organami właściwymi do prowadzenia postępowania będą zarówno sądy jak i wojewódzkie komisje ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. W związku z tym obok siebie funkcjonują odrębne terminy przedawnienia ze względu na organ prowadzący przedmiotowe postepowanie. Odpowiednie zachowanie terminu jest bardzo ważną kwestią związaną ze skutecznym dochodzeniem roszczeń z tytułu błędu medycznego.
W przypadku dochodzenia roszczeń przed Wojewódzka Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych należy złożyć stosowny wniosek w odpowiednim terminie. Powinien on zostać złożony w terminie roku od dnia, w którym osoba pokrzywdzona dowiedziała się o zdarzeniu medycznym, nie później jednak niż 3 lata od daty zdarzenia.
Z kolei przy dochodzeniu roszczeń w ramach postepowań sądowych wyróżniamy trzy podstawowe terminy przedawnienia:
Jeżeli zastanawiasz się czy w Twojej sprawie został popełniony błąd medyczny – zadzwoń: 884 888 536 i umów się na spotkanie.
Adwokaci z Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie specjalizują się w prowadzeniu spraw z zakresu prawa medycznego i błędów lekarskich, prowadzimy sprawy o odszkodowania z tytułu błędów medycznych, prowadzimy także obsługę podmiotów medycznych.
Więcej artykułów można znaleźć w tym miejscu:
autor: Martyna Gimlewicz – Kancelaria Adwokacka Urban Rzeszów
