Blog

Podobną do umowy sprzedaży z zastrzeżeniem prawa własności jest umowa sprzedaży z zastrzeżeniem próby. W przeciwieństwie do tej jednak przeniesienie prawa własności rzeczy sprzedanej nie jest warunkowane jednak zapłatą ceny, a uznaniem przez kupującego produktu za dobry. Jakie warunki muszą być spełnione, aby umowa sprzedaży na próbę doszła do skutku i jak ustrzec się przed ewentualnymi roszczeniami ze strony przeciwnej? Wszystko na ten temat w przedmiotowym artykule.

Jaki rygor warunkuje dojście umowy sprzedaży na próbę do skutku?

Aby odróżnić umowę sprzedaży na próbę od – przykładowo oferty pozwalającej na czasowe korzystanie z rzeczy, wymagane jest, aby strony wspólnie określiły, że mają do czynienia z tym typem umowy – od tego zależy bowiem, zarówno zobowiązujący, jak i rozporządzający jej skutek (kupujący zaciąga zobowiązanie w momencie uznania produktu za dobry, zaś sprzedający zobowiązany jest do jej wydania).

Uznanie produktu za dobry jest warunkiem sine qua non dla zaistnienia sprzedaży na próbę – charakter tego warunku może być jednak różny. Strony mogą się bowiem umówić, iż po upływie określonego czasu, jeżeli kupujący nie złoży oświadczenia o uznaniu produktu za dobry, umowa albo nie dojdzie do skutku (warunek rozwiązujący), bądź wręcz przeciwnie – skutki sprzedaży wystąpią (warunek zawieszający). W razie braku zapisów w tym zakresie poczytuje się, że umowa została zawarta pod warunkiem zawieszającym (wpływającym na istnienie skutków prawnych – vide art. 592 zd. pierwsze k.c.).

Zważyć należy, że ze względu na dyspozytywność tego przepisu, strony mogą w zasadzie swobodnie ukształtować treść umowy sprzedaży na próbę.

Co w sytuacji, jeżeli umowa nie zawiera terminu do złożenia przez kupującego oświadczenia o uznaniu produktu za dobry?

Jeżeli umowa nie zawiera terminu, do którego kupujący powinien określić się czy rzecz uznaje za dobrą i spełniającą jego oczekiwania (termin ad quem), sprzedający, któremu zależy na dojściu umowy do skutku, powinien wyznaczyć kupującemu termin do określenia się względem umowy (art. 592 § 1 zd. drugie k.c.).

Co oznacza, iż kupujący musi uznać produkt za dobry?

Zważyć należy, że uznanie przez kupującego produku za dobry pozostaje w zasadzie oświadczeniem, wskutek którego powstaje zobowiązanie pomiędzy nim a sprzedającym w ramach umowy sprzedaży. Złożenie oświadczenie tej treści nie jest oświadczeniem woli, aczkolwiek nie jest niczym warunkowane (swoboda formy) – stanowi przedmiot samodzielnej i subiektywnej decyzji kupującego i nie podlega żadnej kontroli. W geście kupującego jest więc uznanie produktu za dobry – sam kupujący kształtuje sobie kryteria, w oparciu, o które mierzy przydatność czy użyteczność rzeczy sprzedanej.

Co w sytuacji, jeżeli pomimo wyznaczenia kupującemu stosownego terminu, ten nie złoży oświadczenia dotyczącego uznania produktu za dobry?

Zgodnie z dyspozycją art. 592 § 2 k.c., jeżeli kupujący rzecz odebrał i nie złożył oświadczenia przed upływem terminu umówionego przez strony lub wyznaczonego przez sprzedającego, uważa się, że uznał przedmiot za dobry. Powyższe powoduje, iż sprzedający może wystąpić wobec niego z roszczenie o zapłatę umówionej ceny.

Jeżeli kupujący oświadczenia nie złoży, ale rzecz wydaną mu do czasowego korzystania zwróci sprzedającemu, powyższe poczytywać należy za zakwestionowanie przez niego uznania produktu za dobry.

Czy zastrzeżenie sprzedaży na próbę wpływa na treść uprawnień z tytułu niezgodności przedmiotu sprzedaży z umową (dawnej rękojmi)?

Zastrzeżenie próby w umowie sprzedaży nie wpływa na uprawnienia z tytułu rękojmi, o ile strony nie postanowią w umowie inaczej – uprawnienia te można bowiem rozszerzyć, wyłączyć lub ograniczyć (art. 558 § 1 k.c.). Jak wskazuje się w piśmiennictwie, celem sprzedaży na próbę nie jest sprawdzenie przez kupującego, czy produkt nie ma wad fizycznych, ale zbadanie jego użyteczności, skutkującej uznaniem go za dobry.

Czy można połączyć zastrzeżenia sprzedaży na próbę z zastrzeżeniami prawa własności rzeczy sprzedanej?

Jak najbardziej – umowa z takimi zastrzeżeniami powoduje zabezpieczenie obu stron – sprzedającemu przysługuje prawo własności do momentu uregulowania przez kupującego ceny, natomiast kupujący ma czas do tego, aby namyślić się czy do umowy przystępuje i uznać produkt za dobry.

Jeżeli potrzebujesz pomocy przy sporządzeniu umowy sprzedaży na próbę bądź przy obsłudze wynikających z tego tytułu uprawnień bądź obowiązków – skontaktuj się z prawnikami z Kancelarii Urban –  zadzwoń –  884 888 536 lub napisz: sekretariat@kancelariaurban.com i umów się na konsultacje. 

Nie jesteś z Rzeszowa? Nic straconego! Adwokat Ewelina Urban oraz Adwokat Jakub Urban świadczą usługi również online. Możesz skorzystać z naszej pomocy prawnej również przez Internet lub przez telefon.

Niniejszy artykuł stanowi część cyklu, który dotyczy umowy sprzedaż oraz rękojmi. Poniżej można znaleźć inne artykuły z tej serii:

1. Umowa sprzedaży na raty
2. Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa własności

autor: aplikant adwokacki Tomasz Kisielka z Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie