Photo by Luke Bender on Unsplash
Tematem dzisiejszego artykułu jest założenie stowarzyszenia. Przedstawione zostaną podstawowe informacje m.in., czym jest, jakie są jego rodzaje, kto może założyć i w nim partycypować oraz w jaki sposób powołać stowarzyszenie do życia. W sześciu krokach przekażemy esencję dotyczącą założenia oraz zarejestrowania stowarzyszenia. Serdecznie zapraszamy!
Mówiąc o stowarzyszeniu, należy oczyma wyobraźni zobaczyć przede wszystkim ludzi. Ci, którzy zbierając się w jakimś celu, realizując go, po czasie zrzeszając coraz więcej członków, muszą w końcu sformalizować swoją działalność oraz zarejestrować stowarzyszenie.
Należy wyróżnić cechy, które odróżniają stowarzyszenie od innych podmiotów prawa:
Istnieje kilka rodzajów stowarzyszeń. Wyróżnić należy:
Założenie stowarzyszenia zwykłego jest mniej skomplikowane niż stowarzyszenia, które wymaga wpisu do KRS. Do utworzenia wymagane są co najmniej 3 osoby.
Rozpoczyna działalność, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia uzyskania informacji o założeniu stowarzyszenia, starostwo powiatowe nie zakaże jego działalności.
Stowarzyszenie zwykłe jest ograniczone prawnie. Posiada wprawdzie zdolność sądową jednak nie posiada zdolności prawnej ani zdolności do czynności prawnych. W związku z tym nie można z poziomu stowarzyszenia zwykłego np. zawierać umów.
Na tym ograniczenia się nie kończą. Stowarzyszenie takie nie może powoływać swoich oddziałów terenowych; prowadzić działalności gospodarczej; łączyć się w związki stowarzyszeń, ponad to nie może przyjmować spadków, darowizn, otrzymywać dotacji czy korzystać z ofiarności publicznej.
Aby dokonać założenie stowarzyszenia należy w swoich szeregach mieć, co najmniej 15 członków.
Działalność tego stowarzyszenia opiera się na fundamencie, którym jest statut oraz złożona struktura organizacyjna. Posiada osobowość prawną i ma możliwość korzystania z różnych źródeł finansowania.
W przeciwieństwie do stowarzyszenia zwykłego może prowadzić działalność gospodarczą.
Co więcej, stowarzyszenie zarejestrowane w KRS może:
Ponadto, istnieją jeszcze związki stowarzyszeń oraz kluby sportowe. Te pierwsze składają się, z co najmniej trzech stowarzyszeń. Uczestniczyć w nim mogą również inne osoby prawne, które nie mają celów zarobkowych. Osoby prawne, które mają cele zarobkowe w związkach stowarzyszeń mogą pełnić funkcję jedynie członka wspierającego. Związki stowarzyszeń rejestruje się w KRS.
Z kolei kluby sportowe (stowarzyszenia kultury fizycznego) działają na podstawie przepisów ustawy – prawo stowarzyszeń. Kluby sportowe, jeśli nie prowadzą działalności gospodarczej rejestruje się u starosty właściwego ze względu na siedzibę klubu bądź, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą w KRS.
Aby założyć stowarzyszenie należy być obywatelem Rzeczpospolitej Polskiej, mieć ukończone 18 lat, posiadać pełną zdolność do czynność prawnych oraz nie być pozbawionym praw publicznych. Stowarzyszenie może założyć, co najmniej 7 osób. Co ważne, małoletni w wieku od 16 do 18 lat mogą należeć do stowarzyszeń, jak i korzystać z czynnego oraz biernego prawa wyborczego. Należy zasygnalizować, iż w składzie zarządu stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby pełnoletnie. Z kolei małoletni poniżej lat 16 za zgodą przedstawicieli ustawowych mogą należeć do stowarzyszeń według zasad określonych w statutach. Istnieją jednak w tej sytuacji pewne ograniczenia: brak prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach członków oraz brak możliwości korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego do władz stowarzyszenia.
Co warte zapamiętania, jeżeli jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać oraz być wybierani do władz tejże jednostki.
Jak wygląda sytuacja cudzoziemców, którzy chcą partycypować w stowarzyszeniu? W tym przypadku, ci, którzy mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, mogą zrzeszać się w stowarzyszeniach, zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich. Z kolei zaś cudzoziemiec, który takiego miejsca nie ma, może wówczas wstąpić do stowarzyszenia, którego statut przewiduje taką możliwość.
Stowarzyszenie, które planuje sformalizowanie swojej działalności poprzez zarejestrowanie w KRS (wymagane, co najmniej 7 osób), winno uchwalić statut oraz wybrać komitet założycielski. Status traktuje się, jako najważniejszy wewnętrzny dokument, który jest fundamentem stowarzyszenia.
Powyższe wymienione punkty są obligatoryjne. Jednak powołując się na możliwość umieszczania w treści statutu innych zapisów – można je zawrzeć w przypadku, gdy członkowie stowarzyszenia chcą wpłynąć na inne aspekty, które będą dzięki nim uregulowane.
Zwołanie zebrania założycielskiego jest jedną z pierwszych czynności, które wspólnie podejmują członkowie przyszłego stowarzyszenia. Wówczas należy podjąć uchwałę o powołaniu do życia stowarzyszenia oraz wybrać komitet założycielski.
Czy zebranie założycielskie uregulowane jest przepisami prawnymi, które nakazują podejmowania konkretnych czynności, które niewykonane zagrożone będą rygorem nieważności? Nie – nie podlega szczególnym formalnościom. W związku z tym wystarczy określić jego miejsce oraz czas, w którym planowo ma się poczynić. Przed zebraniem winno się przedstawić statut, aby każdy mógł wcześniej zaznajomić się z nim.
Na spotkaniu warto na początku ustalić przedstawiciela (prowadzącego spotkanie) oraz protokolanta, którego zadaniem będzie spinanie sprawozdania ze spotkania.
Na liście członkowie–założyciele mogą również umieścić informację o posiadaniu obywatelstwa polskiego, pełnej zdolności do czynności prawnych oraz możliwości korzystania z pełni praw obywatelskich. Złożenie tych dodatkowych danych usprawni weryfikację członków. Listy te w dwóch egzemplarzach należy złożyć przy rejestracji do KRS (wzory oświadczeń są ogólnodostępne w Internecie, poniżej przedstawiamy przykład):
„Niżej podpisani założyciele stowarzyszenia o nazwie … z siedzibą w … przy ul. …, obecni na zebraniu założycielskim w dniu …, świadomi odpowiedzialności prawnej – oświadczamy, iż spełniamy warunki określone w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach”.
Aby zarejestrować stowarzyszenie należy udać się do właściwego sądu rejonowego. Właściwość należy ustalić na podstawie siedziby w mieście, gdzie siedzibę swą ma wojewoda (sąd rejestrowy). Zarząd przyszłego stowarzyszenia winien odpowiadać za proces rejestracji.
Wniosek o rejestrację w KRS składa się na trzech urzędowych formularzach.
Co więcej, do wniosku o rejestrację stowarzyszenia w KRS należy dołączyć następujące dokumenty:
Postępowanie o wpis do KRS jest wolne od opłat sądowych. Wnioskujący o wpis do KRS winni przygotować się na opłaty za:
Gdy stowarzyszenie uzyska wpis w KRS, automatycznie otrzymuje numery REGON i NIP. W związku z tym nie trzeba składać dodatkowych wniosków o nadanie tychże numerów. Takie stowarzyszenie może niezwłocznie rozpocząć swoją działalność. Dane te ujawnia się w rejestrze (informacje o rejestracji w KRS, nadaniu numeru REGON i NIP). Można sprawdzić ją na własną rękę przy pomocy dostępu do KRS na stronie: ems.ms.gov.pl. Tam też można pobrać odpis z KRS, który ma moc dokumentu urzędowego.
Jedynym obowiązkiem, przed którym stoi zarząd stowarzyszenia jest złożenie do urzędu skarbowego formularza NIP-8 z danymi uzupełniającymi w ciągu 21 dni od rejestracji stowarzyszenia. Dane te konieczne są do pełnej rejestracji w charakterze podatnika bądź płatnika, jak i w zakresie statystyki publicznej. Następnie wniosek z danymi urząd skarbowy przekaże do ZUS i GIS.
W wyżej wymienionym formularzu należy podać następujące dane:
Zarejestrowane stowarzyszenia mają obowiązek prowadzić księgowość, nawet w sytuacji, jeśli ich jedynym dochodem są składki członkowskie.
Księgowość w stowarzyszeniu (sposoby działania):
Raz do roku stowarzyszenie winno sporządzać sprawozdanie finansowe. Składa się z bilansu, rachunku wyników, jak i informacji dodatkowej. Obligatoryjnie musi zostać przesłane do urzędu skarbowego, a jeżeli stowarzyszenie prowadzi działalność gospodarczą to do KRS. Adres przechowywania ksiąg finansowych należy wskazać urzędom. Księgowość można prowadzić samodzielnie lub z pomocą księgowej czy biura rachunkowego. Dla stowarzyszenia istnieje możliwość założenia konta bankowego. Rachunek ten może być niezbędny dla opłacania faktur za różnego rodzaju usługi.
Jeżeli chcesz założyć stowarzyszenie i potrzebujesz wsparcia przy sporządzaniu statutu lub zarejestrowania stowarzyszenia w KRS – skontaktuj się z adwokatami Urban z Kancelarii w Rzeszowie – zadzwoń 884 888 536 i umów się na spotkanie.
Więcej artykułów można znaleźć w tym miejscu:
Autor: Marcin Kapuściński – Kancelaria Adwokacka Urban z Rzeszów
