Photo by Chris Brignola on Unsplash
Wprowadzone restrykcje związane z zwalczaniem pandemii COVID-19 wymusiły na urzędach i sądach zmianę dotychczasowej organizacji pracy z przeważającego w większości placówek trybu stacjonarnego w tryb zdalny. Niemniej jednak już przed pandemią w polskim porządku prawnym obowiązywały przepisy, na podstawie których wszczęcie i przeprowadzenie chociażby części procedur było możliwe za pomocą drogi elektronicznej. Jedną z wspomnianych możliwości jest tzw. elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU), które odbywa się przed jedynym działającym e-sądem w Polsce – Sądem Rejonowym w Lublinie. Odpowiedzi na pytania jakich roszczeń można domagać się w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU), jak wszcząć postępowanie i jak wygląda jego przebieg zostaną przedstawione w niniejszym artykule.
W elektronicznym postepowaniu upominawczym, podobnie jak w trybie stacjonarnym, zmierza się do wydania nakazu zapłaty, na podstawie którego pozwany zostaje zobowiązany do zaspokojenia konkretnego roszczenia w całości wraz z kosztami sądowymi w ciągu dwóch tygodni od jego doręczenia bądź wniesienia sprzeciwu (art. 502 § 1 k.p.c.). Niemniej jednak, w odróżnieniu od trybu stacjonarnego, wszczęcie elektronicznego postępowania upominawczego (EPU) i dokonywanie w nim określonych czynności warunkowane jest wcześniejszym wniesieniem pozwu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
Jak wskazano na wstępie, miano jedynego e-sądu w Polsce przysługuje Sądowi Rejonowi Lublin-Zachód w Lublinie. Sprawy w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) rozpoznają referendarze sądowi, zatrudnieni w VI Wydziale Cywilnym.
Z uwagi na fakt, że rozpoznawanie spraw w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) jest możliwe wyłącznie przez jeden sąd elektroniczny, jego właściwość miejscowa została rozszerzona na obszar całego terytorium RP. Oznacza to, że przez Sąd w Lublinie będą w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) rozpoznawane sprawy zarówno z Lublina, jak i z innych zakątków Polski (Warszawy, Szczecina, Rzeszowa).
W przeciwieństwie do formy stacjonarnej, w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) powód może dochodzić tylko tych roszczeń, które mają charakter pieniężny (art. 505 ze zn. 28 § 2 pkt 1 k.p.c.). Przepisy nie zakreślają minimalnej wartości roszczenia, jednakże nie może ono być większe niż 75 tys. złotych (rozpoznanie sprawy następuje wówczas przed właściwym sądem okręgowym – art. 17 k.p.c.).
Dopuszczalność wszczęcia postępowania zależy ponadto od tego czy dochodzone roszczenia stały się wymagalne w okresie trzech lat od dnia wniesienia pozwu (art. 505 ze zn. 29a k.p.c.) oraz od tego czy pozwany ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium RP (art. 505 ze zn. 28 § 2 pkt 2 k.p.c.). Niespełnienie tych przesłanek zamyka drogę do wszczęcia postępowania elektronicznego i prowadzi do jego umorzenia (art. 505 ze zn. 37 § 1 k.p.c. w zw. z art. 505 ze zn. 33 k.p.c.).
Wskazano już, że jeżeli powód zdecyduje się na dochodzenie swoich roszczeń w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU), musi złożyć pozew za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, wypełniając przygotowany w domenie formularz (art. 505 ze zn. 31 § 1). W jego treści podaje podstawę dochodzonego roszczenia, jego wartość oraz ogólnikowo uzasadnia swoje stanowisko w sprawie. Nie wymaga się, aby na tym etapie dołączał on do pozwu dowody (art. 505 ze zn. 32 § 1 k.p.c.). – rozpoznający sprawę referendarz wydaje nakaz zapłaty bez wglądu do dowodów, wyłącznie w oparciu o przedstawione w pozwie twierdzenia.
W praktyce, z uwagi na przymus posiadania zarejestrowanego konta w systemie e-sądu, zdecydowana większość spraw w EPU wszczynana jest nie przez konsumentów, a podmioty prowadzące działalność gospodarczą na szeroką skalę, które zatrudniają do obsługi prawnej adwokatów i radców prawnych (banki, parabanki, fundusze sekurytyzacyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe).
Po wydaniu nakazu zapłaty, sąd elektroniczny zobowiązany jest do doręczenia pozwanemu nakazu zapłaty wraz z załączonym pozwem. Co istotne, przedmiotowy nakaz zapłaty nie zawiera pieczęci ani podpisu.
Doręczenie następuje drogą tradycyjną, tj. za pośrednictwem usług operatora pocztowego – nie można bowiem wymagać, aby pozwany zarejestrował się w domenie e-sądu, aby przyjąć wysyłaną do niego korespondencję w formie elektronicznej. Wobec powyższego, doręczając pozwanemu pisma w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) stosuje się przepisy ogólne o doręczeniu (art. 131-147 k.p.c.).
Doręczając nakaz zapłaty, sąd jest zobowiązany pouczyć pozwanego o możliwości i sposobie złożenia sprzeciwu i skutkach jego wniesienia.
Obowiązujące przepisy udostępniają pozwanemu dwie formy wniesienia środka zaskarżenia od wydanego nakazu zapłaty. W pierwszym z nich, pozwany w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu nakazu zapłaty, wnosi sprzeciw w formie tradycyjnej, tj. wysyłając go pocztą na adres sądu. Tak wniesiony sprzeciw stanowi pismo procesowe, a zatem musi spełniać określone wymogi formalne (art. 126 k.p.c.)
Korzystając z drugiej możliwości, pozwany wnosi sprzeciw w terminie ww. za pośrednictwem system teleinformatycznego. Jego wniesienie poprzedzać musi rejestracja w domenie e-sądu. Warto zaznaczyć, że wybierając tę formę, pozwany nie musi opatrywać wygenerowanego pisma podpisem (art. 505 ze zn. 31 § 3 k.p.c.).
Do sprzeciwu od nakazu zapłaty nie dołącza się dowodów (art. 505 ze zn. 35 k.p.c.). W przypadku prawidłowego wniesienia sprzeciwu, sąd umarza postępowanie w zakresie, w którym stracił on moc (art. 505 ze zn. 36 k.p.c.), oraz przekazuje się sprawę do rozpoznania sądowi właściwemu (co do zasady ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego).
Rozpoznawanie sprawy w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) niesie za sobą daleko idące konsekwencje i nakłada na jego uczestników określone obowiązki. Jeżeli po przyjęciu nakazu zapłaty, pozwany zdecyduje się wnieść sprzeciw za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, dalsze pisma w sprawie będzie zobowiązany wnosić wyłącznie za pośrednictwem tego systemu (art. 505 ze zn. 31 § 2 k.p.c.).
Ponadto, wszelkie czynności sądu, referendarza czy przewodniczącego w konkretnej sprawie musza być utrwalone w systemie teleinformatycznym, zaś wytworzone w ich wyniku dane w postaci elektronicznej muszą być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym (art. 505 ze zn. 29a).
Jak wspomniano, sprawa rozpoznawana w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) zostaje umorzona, gdy nie istnieją przesłanki do wydania nakazu zapłaty (np. pozwany ma miejsce zamieszkania poza terytorium RP). W przypadku umorzenia postepowania każda ze stron ponosi koszty procesu związane ze swoim udziałem w sprawie (art. 505 ze zn. 37 § 1 k.p.c.).
Jeżeli w terminie trzech miesięcy od umorzenia sprawy, powód wniesie przeciwko temu samemu pozwanemu o to samo roszczenie kolejny pozew w postępowaniu innym niż elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU), wszelkie skutki prawne związane z wniesieniem powództwa (np. zawisłość sprawy, przerwanie biegu przedawnienia) następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) (art. 505 ze zn. 37 § 2 k.p.c.).
Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie sporządzenia sprzeciwu do wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) nakazu zapłaty bądź szukasz sposobu do szybkiego odzyskania swoich roszczeń pieniężnych, skontaktuj się z prawnikami z Kancelarii Urban w Rzeszowie – zadzwoń 884 888 536 i umów się na wizytę.
Więcej artykułów można znaleźć w tym miejscu:
Autor: Tomasz Kisielka – Kancelaria Adwokacka Urban z Rzeszów
