Photo by Tim Mossholder on Unsplash
W dzisiejszym artykule zajmiemy się kwestią założenia fundacji. Fundacja, aby mogła powstać potrzebuje fundatora. Ten przeznacza określony majątek, który staje się funduszem założycielskim. Aby założyć fundację konieczny jest fundator, który przeznacza pewien majątek na fundusz założycielski. Cel oraz wysokość majątku fundacji przeznaczanego na realizację tegoż są najważniejszymi determinantami związanymi z powołaniem fundacji. Niedochodowość celu jest cechą charakterystyczną fundacji, o czym należy pamiętać.
Czym zatem jest fundacja i po co tak wielu ludzi zakłada ten twór? Uwzględniając ustawę o fundacjach (Dz. U. 1984 Nr 21 poz. 97 z dnia 6 kwietnia 1984 r.) rozwiejemy wszelkie wątpliwości i w przejrzysty sposób przedstawimy, w jaki sposób na założenie fundacji. Zapraszamy do artykułu!
Przede wszystkim decydując się na założenie fundacji, jej cel powinien być społecznie bądź gospodarczo użyteczny. Zgodnie z przepisami prawa musi być zgodny przede wszystkim z następującymi podstawowymi interesami Rzeczpospolitej Polskiej dotyczącymi:
Przepis ustawy nie zawiera jednak zamkniętego katalogu. Oznacza to, że zakładając fundację może ona realizować dowolne cele charytatywne, gospodarczo użyteczne bądź społeczne. Jedynym warunkiem jest to, że założona fundacja ma mieć charakter publiczny.
Należy pamiętać, że określając zakres działań organizacji nie skupiać się na zaspakajaniu potrzeb osób prywatnych, lecz na dobru ogółu.
Decydując się na założenie fundacji musimy mieć fundatora. Fundator zgodnie z ustawą winien przeznaczyć na rzecz fundacji pewną część majątku, aby móc rozpocząć działania oraz zrealizować założony cel.
Co składa się na fundusz? Mogą być to pieniądze, papiery wartościowe, ruchomości i nieruchomości, które oddano na własność fundacji.
Wysokość funduszu założycielskiego podejmuje fundator.
Założenie fundacji to kilkuetapowy proces, w którym należy:
Pierwsze dwa etapy może wykonać samodzielnie fundator bądź wyznaczony przez niego pełnomocnik. Wniosek do KRS może złożyć także zarząd. A wpis w rejestrze należy już do kwestii sądu.
Kto może zostać fundatorem – czyli, czy mogę założyć fundację?
Zgodnie z literą prawa o założenie fundacji mogą się starać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą.
Osoba prawna również może powołać do życia fundację (np. firma prywatna), której siedziba mieści się na terenie Polski bądź za granicą.
Uwzględniając przepisy fundatorów może być kilku. Fundator pełni rolę założycielską – poprzez odpowiednie oświadczenie i sporządzenie statutu inicjuje powstanie fundacji. Należy mieć na uwadze, że fundator do tej osoby może wyznaczyć dowolną osobę, która w jego imieniu będzie dokonywać tych czynności.
Należy pamiętać również, że fundator odgrywa bardzo istotną rolę w funkcjonowaniu fundacji. Składa on w formie aktu notarialnego, oświadczenie o ustanowieniu fundacji oraz przeznaczeniu wspomnianego majątku. Fundator może pełnić swoją rolę na różne sposoby:
Jest to oświadczenie woli fundatora, który zamierza powołać fundację. W treści aktu założycielskiego znajdują się cele fundacji oraz majątek, który przeznaczony jest do ich realizacji, jest on niezbędny do prawidłowego założenia fundacji.
Zgodnie z prawem, akt winien mieć formę notarialną. Fundator zobligowany jest udać się do notariusza i wyrazić wolę o powołaniu fundacji. Notariusz wówczas zapisze ją w formie aktu notarialnego. Co ważne, zgodnie z art. 3 ust. 1 zachowania tej formy nie wymaga się, jeżeli ustanowienie fundacji następuje w testamencie. Natomiast, gdy w imieniu fundatora czynności wykonuje pełnomocnik, to zgodnie z art. 99 § 1 k.c. w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy o fundacjach, musi posiadać pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego.
Uwzględniając przepisy, fundator w tymże akcie zobowiązuje się przekazać na rzecz fundacji określany majątek. Gdy fundacja zyska osobowość prawną po wpisie do KRS, fundator musi czyniąc zadość zobowiązaniu – zrealizować ten obowiązek. W związku z tym możliwe jest odwołanie aktu (por. art. 61 § 1 k.c.) – jednak należy mieć na uwadze, że tylko i wyłącznie do czasu wpisu do KRS. Odwołanie również winno mieć formę aktu notarialnego. W sytuacji, gdy fundator nie wypełni swojego obowiązku, wówczas zarząd może dochodzić swoich praw na gruncie cywilnym.
Jak zostało już wspomniane, fundator określa majątek, który przeznacza, aby realizować cel założony przez fundację. Przekazany po wpisie do KRS majątek staję się funduszem założycielskim. Wysokość jego zależy od tego czy fundacja planuje podjąć działalność gospodarczą. W sytuacji, gdy fundacja nie planuje – ustawa nie określiła minimalnej wysokości składników majątku. W praktyce przyjęło się, że zakładając fundację minimalna wysokość funduszu założycielskiego waha się od 500 do 1000 zł.
Oczywiście jest to możliwe aby założona fundacja prowadziła działalność gospodarczą. Jednak należy pamiętać, że jeżeli fundacja planuje prowadzić działalność gospodarczą, kwestia wysokości składników majątku ma się zgoła inaczej niż przy fundacji nieprowadzącej działalności gospodarczej. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację, podział środków winien wskazywać, że działalność statutowa jest działalnością podstawową fundacji. Kwota przeznaczona na ten cel powinna być wyższa od przeznaczonej na działalność gospodarczą. Przepisy prawa przewidują jedynie minimalną kwotę (jest to 1000 zł), którą fundator musi przekazać na działalność gospodarczą. Zatem jeżeli fundacja ma zamiar podjąć działalność gospodarczą, to na tę działalność powinno się przeznaczyć minimum 1000 zł, a na działalność statutową nie mniej niż na działalność gospodarczą, czyli również, chociaż 1000 zł.
Należy również pamiętać o kosztach rejestracji w KRS. Wymaganą kwotę należy uiścić na rachunek bądź do kasy sądu. Poniżej przedstawione są przykładowe koszty, które fundacja będzie musiała ponieść w związku z rejestracją:
Nie można również zapominać o kwocie, którą należy uiścić u notariusza. Za sporządzenie aktu fundacyjnego notariusz pobiera tzw. taksę notarialną. Wysokość zależy od wartości majątku przeznaczonego na realizację założonego celu fundacji.
Fundator pisze i uchwala statut. Oczywiście fundator może wyznaczyć do tych czynności pełnomocnika. Założyciel fundacji może również określić w akcie założycielskim, iż ten zostanie napisany i uchwalony przez określony organ fundacji – np. zarząd.
Po wyjściu od notariusza mając w ręku akt notarialny, należy złożyć wniosek o wpis do KRS. Obowiązek ten należy do fundatora lub fundatorów, bądź osoby upoważnionej albo do zarządu fundacji. Wówczas powinno wypełnić się właściwe formularze, przygotować obligatoryjne dokumenty oraz załączniki. Wniosek o rejestrację w KRS składa się z:
Zgodnie z prawem fundacje zagraniczne mogą tworzyć na terenie Polski swoje przedstawicielstwa. Aby dokonać tego muszą wystąpić o zezwolenie do ministra właściwego ze względu na cel utworzenia przedstawicielstwa. Cel musi być taki sam jak w sytuacji zakładania fundacji. Minister ma trzy wyjścia: może wyrazić zgodę; może odmówić; może także zawiesić działalność już istniejącego przedstawicielstwa fundacji, jeśli naraża ona na szkodę interesy Rzeczpospolitej Polskiej.
Jeżeli potrzebujesz pomocy przy sporządzeniu statutu fundacji, porady dotyczącej założenia fundacji lub innej kwestii dotyczącej fundacji – skontaktuj się z prawnikiem z Rzeszowa z Kancelarii Adwokackiej Urban – zadzwoń – 884 888 536 i umów się na spotkanie.
Więcej artykułów można znaleźć w tym miejscu:
Autor: Marcin Kapuściński – Kancelaria Adwokacka Urban z Rzeszów
