Photo by Jan Antonin Kolar on Unsplash
Dzisiejszy artkuł traktował będzie o złożeniu pieniędzy i rzeczy do depozytu sądowego. Ten instrument, który ustawodawca na gruncie prawa przewidział jest warty uwzględnienia z powodu swojej istoty oraz praktycznego zastosowania. Czym zatem jest depozyt sądowy i do czego służy? Kto może z niego skorzystać i w jakich okolicznościach? Czy jest to drogie przedsięwzięcie? Na te i inne pytania odpowiemy w poniższym artykule. Serdecznie zapraszamy!
Podstawowym sensem, dla którego Kodeks cywilny wprowadził tę instytucję jest to, że z chwilą złożenia rzeczy bądź pieniędzy do depozytu sądowego, dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku zapłaty umownych bądź ustawowych odsetek. Jest to pewnego rodzaju zabezpieczenie dłużnika przed niespełnieniem świadczenia w określonym czasie. W sytuacji, gdy dłużnik nie spełni umownego świadczenia w terminie grożą mu przykładowe konsekwencje: kary umowne, żądanie naprawy szkody czy w końcu odsetki.
Zwłoka wierzyciela jest jedną z przesłanek, które uzasadniają złożenie przedmiotu świadczenie na przedmiotowego depozytu.
Zgodnie z przepisami prawa wierzyciel dopuszcza się, gdy bez uzasadnienia:
W związku z powyższym dłużnik, który nie może wykonać świadczenia ze względu na wymienione okoliczności, za które winien jest wierzyciel – wówczas dłużnik ma prawo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.
Depozyt sądowy jest rozwiązaniem w sytuacji, gdy dłużnik nie wie, kto jest wierzycielem bądź nie ma informacji na temat adresu zamieszkania czy miejsca siedziby. Poza tym może okazać się, iż wierzyciel nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych bądź wystąpił spór, kto jest właściwym wierzycielem, a poza tym:
Przepisy prawa wymieniają ze względu na praktyczne zastosowanie tej instytucji kilka pozycji: kosztowności, książeczki oszczędnościowe, dokumenty, czy wreszcie pieniądze.
Utarło się pewne mylne przekonanie, iż złożenie przedmiotu przez dłużnika traktowane jest, jako wygaśnięcie zobowiązania. Bynajmniej – wówczas powstają inne skutki prawne. Dłużnik zostaje zwolniony z podstawowego obowiązku pieczy nad przedmiotem. W sytuacji, gdy wierzyciel wytoczy powództwo o wykonanie zobowiązania, ten może go odesłać z tym żądaniem do depozytu. Najważniejsze dla dłużnika jest to, że wygasa obowiązek płacenia umownych lub ustawowych odsetek. Na końcu należy dodać również, że wszelkie korzyści i ciężary związane z przedmiotem przechodzą na wierzyciela.
W sytuacji, gdy wierzyciel odbierze swój przedmiot z depozytu sądowego. Istnieją przypadki, iż istnieje konieczność wytoczenia przez dłużnika powództwa o ustalenie, że złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu było zgodne z prawem i jest ważne.
Co do zasady, sądem właściwym jest ten, którego właściwość obejmuje miejsce, w którym miało nastąpić spełnienie świadczenia. Gdy ustalenie właściwości nie jest możliwe, wówczas właściwym sądem staje się ten w obrębie, którego mieszka lub ma siedzibę wierzyciel.
Natomiast, jeżeli i to jest niemożliwe do ustalenia, wówczas sądem właściwym staje się ten w obrębie, którego zamieszkuje dłużnik.
Co ważne, z treści umowy może być również wskazany właściwy sąd, którego depozyt będzie w przedmiotowej sprawie obligatoryjny.
Na początku należy nakreślić temat i przedstawić sprawę z prawnego punktu widzenia. Tzw. nieprocesowy tryb złożenia przedmiotu do depozytu rozpoczyna swą egzystencję z chwilą złożenia wniosku (do sądu właściwego). We wniosku dłużnik określa zobowiązanie, wskazuje wierzyciela, oznacza przedmiot świadczenia oraz podaje okoliczności, które czynią zadość czynności złożenia przedmiotu do depozytu sądowego.
Prawidłowo skonstruowany wniosek o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu, musi spełniać wymagania formalne, które określone są w k.p.c.. Warto pamiętać, iż wniosek musi również zawierać wskazanie podmiotu, który może podjąć próbę wyciągnięcia przedmiotu z depozytu oraz okoliczności, w jakich ma to nastąpić. Jeżeli wierzyciel nie jest znany możemy powziąć próbę ustalenia jego tożsamość np. poprzez umieszczenie ogłoszenia w prasie czy na portalach społecznościowych.
Gdy dłużnik chce złożyć pieniądze do depozytu sytuacja wygląda zgoła inaczej. Cały proces przebiega proście, ponieważ oddając np. kosztowności do depozytu należy poddać je szczegółowemu opisowi oraz skorzystać z oszacowania wartości przez biegłego. Ponadto sąd może zażądać, aby przedmiot ten odpowiednio zapakować, co również naraża na koszty potencjalnego dłużnika. Zezwolenie sądu nie jest wymagane, jeżeli walutą pieniędzy złożony są PLN. Można je złożyć równocześnie ze skierowaniem wniosku przed wydaniem przez sąd postanowienia o zezwoleniu na złożenie depozytu. W innych przypadkach możliwość taka występuje dopiero po uzyskaniu postanowienia sądu.
Warto zapamiętać, że rzeczy ruchome, które mogą uleć szybkiemu zepsuciu bądź takie, które koszty przechowywania są niewspółmierne do jej wartości, czy w końcu przechowanie w depozycie skutkowałoby drastycznemu obniżeniu jej wartości, sąd na wniosek dłużnika ma obowiązek zarządzić sprzedaż rzeczy. Uzyskana w ten sposób kwota pieniędzy zostanie złożona przez komornika do depozytu sądowego.
Co warte zasygnalizowania, o złożeniu przedmiotu świadczenia do depozytu należy pisemnie niezwłocznie zawiadomić wierzyciela. Oczywistym jest, iż w przypadku, gdy wierzyciel jest nieznany, wówczas nie należy to do obowiązków dłużnika.
Co zatem jeżeli wierzyciel jest znany, a dłużnik nie uczyni tego? W takim przypadku dłużnik może narazić się na odpowiedzialność za tę szkodę – zgodnie z prawem obligatoryjne jest, aby wierzyciela o tym poinformować.
Warto pamiętać, że dłużnik może żądać zwrotu kosztów złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego.
W postępowaniu o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego sąd nie będzie badał prawdziwości twierdzeń zawartych we wniosku z rzeczywistością. Ograniczy się jedynie tylko do oceny, czy przytoczone okoliczności, które determinują złożenie do depozytu przedmiotu świadczenia jest prawnie uzasadnione.
Zgodnie z art. 67 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, składając wniosek o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, należy uiścić opłatę sądową w wysokości 100 zł. Wówczas dłużnik dostaje stosowne pokwitowanie, które jest potwierdzeniem złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu.
Zgodnie z literą prawa dopóki wierzyciel nie zażąda wydania przedmiotu dłużnik może go odebrać. Gdy do tego dojdzie – złożenie przedmiotu uważa się za niebyłe.
Jeżeli potrzebujesz pomocy, jako dłużnik i zainteresowała Cię tematyka związana z depozytem sadowym – skontaktuj się z adwokatem z Rzeszowa z Kancelarii Adwokackiej Urban – zadzwoń – 884 888 536 i umów się na spotkanie.
Więcej artykułów można znaleźć w tym miejscu:
Autor: Marcin Kapuściński – Kancelaria Adwokacka Urban z Rzeszów
