Photo by Scott Graham Photography on Unsplash
Kwestia pełnomocnictwa regulowana jest przede wszystkim na łamach Kodeksu Cywilnego w Części Ogólnej. To dział VI K.C. odnosi się do głębi w swojej materii do kwestii przedstawicielstwa i opisuje w swoich kolejnych rozdziałach zasady prawne dotyczące właśnie pełnomocnictwa i prokury.
Z przepisów ogólnych tyczących się przedmiotowego tematu, wyłania się klarowny i dobrze znany nam obraz pełnomocnictwa, jako rodzaj przedstawicielstwa, które umożliwia dokonywanie przez wskazaną osobę fizyczną (przedstawiciela), wiążących czynności prawnych w imieniu osoby reprezentowanej. Dokonywane czynności przez ustanowionego pełnomocnika muszą mieścić się oczywiście w granicach udzielonego pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo w swojej treści wskazuje zatem zakres upoważnienia, w ramach których może poruszać się pełnomocnik w podejmowanych przez siebie czynnościach, a które to pociągają ze sobą bezpośrednie skutki dla reprezentowanego.
Kwestia pełnomocnictwa jest niezwykle ważna w postępowaniu sądowym. Umożliwia ono zastępowanie uczestników postępowania procesowego, często osób niemających wystarczającej wiedzy prawniczej, przez profesjonalnych przedstawicieli (adwokatów, radców prawnych), co niewątpliwie usprawnia samego przebieg procesu. Kodeks postępowania cywilnego stanowi, że pełnomocnik przy pierwszej czynności procesowej, powinien dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo, w graniach którego następnie reprezentuje swojego mocodawcę.
Nie znajdziemy w przepisach prawa regulacji dotyczących ułożenia koniecznych elementów w treści pełnomocnictwa. Forma pełnomocnictwa wykorzystywana przez przedstawicieli jest efektem wieloletniej praktyki zawodowej. Trzeba jednak pamiętać, że chociaż nie ma prawnie przyjętego schematu wyglądu ważnego pełnomocnictwa, to jednak jego odpowiednie ułożenie i sformułowanie treści jest niezwykle ważne.
Udzielone pełnomocnictwo powinno być oparte na podstawie odpowiednich przepisów. Tak już wyżej przedstawiona została podstawowa regulacja z Kodeksu Cywilnego dotycząca pełnomocnictwa, tak dobrą praktyką jest również odpowiednie umocowanie udzielonego pełnomocnictwa na przepisach kodeksów postępowania. Tak na przykład kwestie pełnomocnictwa w Kodeksie Postępowania Cywilnego regulują artykuły 86-97 k.p.c.
Treść pełnomocnictwa w sposób niebudzący wątpliwości powinna wskazać osobę pełniącą role pełnomocnika oraz jego mocodawcy. Następnie w pełnomocnictwie powinna znaleźć się informacja dotycząca kwestii; jako kto występuję w danej sprawie (powód); w jakiej sprawie; przeciwko komu; przed jakimi organami. Można oczywiście wskazać w pełnomocnictwie, że pełnomocnik będzie upoważniony do „reprezentowania we wszelkich sprawach przed wszystkimi organami”, jednak pewna konkretyzacja przekazanej sprawy wydaje się być stosowniejsza zarówno dla upoważniającego jak i dla upoważnionego.
Na końcu pełnomocnictwa pojawia się często kwestia możliwości skorzystania z prawa substytucji, czyli możliwość ustanowienia dalszego pełnomocnika, dla którego mocodawcą jest już ustanowiony pełnomocnik. A same działania substytuta wywołują skutki prawne względem pierwotnego mocodawcy.
Dalszą ważną kwestią jest oczywiście złożenie podpisów oraz oznaczenie daty udzielonego pełnomocnictwa. Odpowiednie pełnomocnictwo jest kluczem do podejmowanych dalszych prawnych kroków i stanowi gwarancje odpowiedniej usługi prawnej.
Wydaję się, że jak stosunkowo często można spotkać się z pełnomocnikiem jakieś osoby i sama kwestia pełnomocnictwa jest dość dobrze znane ogółowi społeczeństwa, tak prokura jest mniej popularna i wymaga większego wyjaśnienia.
Art. 1091 § 1 KC Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Jak wynika z powyższego przepisu prokura związana jest kwestami dotyczącymi prowadzenia działalności gospodarczej. Sam zakres działania prokurenta jest tożsamy z zakresem uprawnień członka zarządu – prokurent może dokonywać wszelkich czynności sądowych i pozasądowych, nie może jednak zbyć ani obciążać przedsiębiorstwa i nieruchomości będących we władaniu spółki – takie działanie przekracza zwykły zarząd i wymaga odrębnego pełnomocnictwa wydanego w odpowiedniej formie.
Informacje dotyczące udzielania prokury można znaleźć w przepisach wyartykułowanych w Kodeksie Spółek Handlowych. W tej materii art. 208 § 6 k.s.h stanowi:
Powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu.
Zaś art. 208 § 7 k.s.h. stwierdza:
Odwołać prokurę może każdy członek zarządu.
Prokurentem może być tylko osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych i jako pełnomocnik handlowy przedsiębiorcy ujawniany jest w odpowiednim rejestrze. Przy zgłaszaniu prokury za pomocą odpowiednich formularzy – do zgłoszenia udzielenia prokury do sądu rejestrowego (zarejestrowania prokurenta w KRS) potrzebne będą formularze KRS Z3 i KRS ZL – należy dołączyć pisemną zgodę osoby, która ma zostać prokurentem. Późniejszy sam wpis do odpowiedniego rejestru ma wyłącznie charakter deklaratoryjny, a ma to wszystko zagwarantować pewność obrotu i możliwość dokładnej weryfikacji.
Dodatkowo prokurę udziela się wyłącznie w formie pisemnej, pod rygorem nieważności, ale jej odwołanie można dokonać już w dowolnej formie, byle tylko było to oświadczenie zrozumiałe dla prokurenta – odwołanie to musi być zgłoszone do sądu w terminie 7 dni.
Kto może być prokurentem, a kto pełnomocnikiem?
Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna mająca pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Prokurentem tylko osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Prokurentem nie może być osoba prawna.
Co może pełnomocnik, a co prokurent?
Pełnomocnictwo polega na jednostronnej czynność prawnej, która to upoważnia daną osobę do działania w czyimś imieniu. Istnieją trzy rodzaje pełnomocnictw: ogólne (czynności zwykłego zarządu), rodzajowe (czynności danego rodzaju spraw), szczególne (czynności konkretnie oznaczone). Prokurent w swoich czynnościach obejmuje wszelkie sprawy związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa i nie można go ograniczyć tylko do niektórych spraw, a więc posiada szersze uprawnienia niż pełnomocnik (oprócz wyłączonych kilka czynności wymienionych powyżej). Rodzaje prokury to: samoistna (sam prokurent), łączna (prokurent + inny prokurent), łączna mieszana prokurent +inny prokurent + członek zarządu/wspólnik), swoiście łączna (prokurent + członek zarządu/wspólnik)
Jak można udzielić prokury i pełnomocnictwa?
W formie pisemnej pod rygorem nieważności musi zostać złożone pełnomocnictwo ogólne. Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie (art. 99 K.C.). Prokura powinna być udzielona na piśmie pod rygorem nieważności.
Kiedy wygasa prokura, a kiedy pełnomocnictwo?
Pełnomocnictwo może być odwołane w każdej chwili. Nie wymaga to zgody pełnomocnika, wystarczy że w sposób wyraźni i zrozumiały, złożysz oświadczeni woli pełnomocnikowi, że już nie potrzebujesz, aby on ciebie reprezentował. Takie odwołanie można dokonać w każdej formie – nie ważne w jakiej formie zostało udzielone. Kwestia wygaśnięcia prokury określa art. 1097 K.C.:
. § 1. Prokura może być w każdym czasie odwołana.
§ 2. Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy.
§ 3. Prokura wygasa ze śmiercią prokurenta.
§ 32. Prokura wygasa wskutek ustanowienia kuratora na podstawie art. 42 § 1. W okresie kurateli prokura nie może być ustanowiona.
§ 4. Utrata przez przedsiębiorcę zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.
Wszelkie wątpliwości dotyczące uprawnień i roli pełnomocników i prokurentów Kancelaria Adwokacka Urban w Rzeszowie jest w stanie dodatkowo wyjaśnić po nawiązaniu kontaktu. Jeśli potrzebujesz pełnomocnika procesowego zadzwoń – 884 888 536 i umów się na konsultacje.
Więcej artykułów można znaleźć w tym miejscu:
autor: Szymon Szurlej z Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie
