Photo by Robert Lukeman on Unsplash
Środowisko naturalne stanowi nieodłączny element życia człowieka. Od zarania dziejów ludzie byli w mniejszym lub większym stopniu uzależnieni od warunków, w których przyszło im żyć. W miarę rozwoju społeczeństw i ekspansywnej działalności człowieka jego wpływ na środowisko naturalne znacznie się zwiększył, dlatego też zaczęto zwracać szczególną uwagę na ochronę szeroko pojętej przyrody.
Ochrona środowiska często, słusznie kojarzy się z ekologią, a więc z tematem szeroko poruszanym w mediach czy szkołach, który jest widoczny w życiu codziennym. Nawet podczas wizyty w sklepie spożywczym z każdej półki i witryny „zielenią się” do nas hasła zachęcające do bycia ekologicznym – noszenia wielorazowych toreb na zakupy, ograniczania ilości zużywanego plastiku czy do odpowiedniej segregacji śmieci oraz zachęcające do zakupu produktów ekologicznych. Wszystkie te zabiegi mają na celu propagować pozytywne postawy oraz zwracać uwagę na aktualne problemy z jakimi musi mierzyć się środowisko naturalne. Ochrona środowiska nie jest jednak tematem tak „świeżym” jak mogłoby się wydawać – w Polsce pierwsze regulacje w tym zakresie pojawiły się już za czasów Bolesława Chrobrego, który objął ochroną prawną bobry.
Jak wiadomo nie od dziś – nieznajomość prawa szkodzi i nie zwalnia z jego przestrzegania, dlatego też niniejszy artykuł ma na celu przybliżyć najważniejsze kwestie dotyczące ustawy regulującej ochronę środowiska w Polsce.
Ogólnie mówiąc, zakres regulacji ustawy określa przede wszystkim zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju. Przez zasoby środowiska rozumie się wszystkie składniki materii i energii, wykorzystywane przez człowieka w toku jego funkcjonowania i rozwoju. Natomiast poprzez zrównoważony rozwój rozumie się taki rozwój społeczno-gospodarczy, który integruje działania polityczne, społeczne i gospodarcze, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb współczesnego społeczeństwa lub obywateli, jak i przyszłych pokoleń.
Prawo ochrony środowiska formułuje również zasady związane z korzystaniem ze środowiska naturalnego oraz jego ochroną. Wyznaczają one pewne ogólne dyrektywy postepowania i wyznaczają granice „poruszania się” w obrębie środowiska naturalnego w ramach prowadzonej działalności. Znajomość ich treści jest szczególnie ważna z perspektywy podmiotów korzystających ze środowiska.
Pierwszą zasadą wskazaną w ustawie jest zasada kompleksowości ochrony środowiska, która stanowi, że ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana z uwzględnieniem pozostałych elementów.
Kolejną zasadą jest zasada zapobiegania i przezorności. Zgodnie z zasadą zapobiegania każdy kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu odziaływaniu. Jej istotą jest minimalizowanie w jak największym stopniu negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko. Zasada ta znajduje swoje źródło w przepisach prawa unii europejskiej. Zasada przezorności z kolei stanowi, że każdy kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, ma obowiązek podejmować wszelkie środki zapobiegające temu wpływowi.
Następną zasadą jest zasada „zanieczyszczający płaci” odnosi się ona zarówno do tego, że sprawca zanieczyszczenia środowiska ma obowiązek ponieść koszty usunięcia jego skutków oraz koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu. W praktyce realizacja tej zasady opiera się na wykorzystaniu instrumentów ekonomicznych, takich jak opłaty za korzystanie ze środowiska czy kary pieniężne za wprowadzanie zanieczyszczeń niezgodnie z warunkami określonymi w pozwoleniu na korzystanie ze środowiska.
Ponadto ustawa przewiduje następujące warianty odpowiedzialności w ochronie środowiska – odpowiedzialność cywilną, karną i administracyjną.
Ustawa prawo ochrony środowiska wymienia trzy kategorie podmiotów korzystających ze środowiska. Są nimi:
W tym miejscu warto również poświęcić trochę uwagi kwestii powszechnego korzystania ze środowiska. Zgodnie z przepisami ustawy powszechne korzystanie ze środowiska przysługuje każdemu. Obejmuje ono korzystanie ze środowiska w celu zaspokajania potrzeb osobistych oraz potrzeb prowadzonego gospodarstwa domowego. Korzystanie w tym rozumieniu odbywa się bez użycia jakichkolwiek instalacji oraz obejmuje również działania związane z uprawianiem sportu czy wypoczynkiem.
Korzystanie ze środowiska przekraczające zakres powszechnego korzystania ze środowiska może być, w drodze ustawy, obwarowane obowiązkiem uzyskania pozwolenia wydanego przez właściwy organ ochrony środowiska.
Zwykłym korzystaniem ze środowiska, jest natomiast, takie korzystanie ze środowiska wykraczające poza ramy korzystania powszechnego oraz zwykłe korzystanie z wody w rozumieniu przepisów ustawy prawo wodne, co do którego ustawa nie wprowadza obowiązku uzyskania pozwolenia.
Jeżeli zainteresował Cię temat lub masz jakieś pytania skontaktuj się z nami zadzwoń – 884 888 536 lub napisz: sekretariat@kancelariaurban.com i umów się na spotkanie.
Więcej artykułów można znaleźć w tym miejscu:
autor: Martyna Gimlewicz Kancelaria Adwokacka Urban Rzeszów
