Photo by Yehor Milohrodskyi on Unsplash
Zbrojna napaść państwa rosyjskiego na terytorium Ukrainy w dniu 24 lutego spowodowała intensywny ruch uchodźców na Polską granicę. Jak podaje Straż Graniczna od początku konfliktu polsko-ukraińską granicę przekroczyło ponad 2 miliony uchodźców z Ukrainy. W przeważającej części są to kobiety i dzieci. Organizacja Narodów Zjednoczonych informuję, że terytorium Ukrainy opuściło już ponad 3 miliony obywateli. A na terenach zachodniej Ukrainy znajdują się kolejne tysiące osób z terenów objętych działaniem zbrojnym czekających na rozwój sytuacji. Można przypuszczać, że do Polski trafią kolejne fale uchodźców szukających w Polsce bezpieczeństwa, stabilności oraz pracy.
Odpowiedzią na zaistniały problem migracyjny jest Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Na jej podstawie ustawodawca reguluje kwestie legalnego pobytu na terytorium RP, dostępu do polskiego rynku pracy, pomocy rządu i samorządu, wsparcia na utrzymanie obywateli Ukrainy oraz kwestie związane z systemem edukacji i opieką zdrowotną.
Nowe przepisy dotyczące zatrudnienia obywateli Ukrainy w znacznej mierze ułatwiają kwestie legalnego pobytu i możliwość podjęcia pracy przez obywateli Ukrainy uciekających z powodu wojny trwającej w ich kraju.
Każdy obywatel Ukrainy, który przybył legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy od dnia rozpoczęcia tam działalności wojennych, tj. od 24.02 i deklaruje zamiar pozostania w naszym kraju, może liczyć na legalny pobyt i możliwość zatrudnienia. Należy tutaj zaznaczyć, że ustawa ma także zastosowanie do małżonków obywateli Ukrainy, nawet jeśli nie posiadają oni obywatelstwa ukraińskiego, ale przybyli do Polski bezpośrednio z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.
Przepisy ustawy stosuje się także do obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną przybyli na terytorium RP w związku z działaniami wojennymi, nawet jeśli nie przekroczyli bezpośrednio granicy polsko-ukraińskiej. Ustawa dodatkowo reguluje zasady przedłużania ważności tytułów pobytowych. Jeżeli ostatni dzień legalnego pobytu obywatela Ukrainy w Polsce przypadał na dzień od 24 lutego, okres ważności wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy ulega wydłużeniu do końca roku, tj. do 31 grudnia 2022 roku.
Jeżeli ostatni dzień legalnego pobytu obywatela Ukrainy w Polsce na podstawie wizy Schengen wydanej przez organ polski, wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, czy też w ramach ruchu bezwizowego, przypada w okresie od 24 lutego 2022 roku, a pobyt ten rozpoczął się przed tym dniem, jego pobyt uznaje się za legalny przez okres 18 miesięcy.
Obywatele Ukrainy na mocy ustawy mają zagwarantowaną legalizację pobytu przez 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego, czyli jest to niezależne od daty rzeczywistego przekroczenia granicy. W tym okresie Ukraińcy korzystają z ochrony czasowej i ich pobyt w Polsce jest w pełni legalny. Kluczową kwestią do potwierdzenia legalności pobytu w Polsce jest posiadanie stempla w paszporcie lub innym dokumencie podróży, umieszczonym przez polską Straż Graniczną. Stempel ten potwierdza legalne przekroczenie granicy. Jest to podstawa do legalnej możliwości podjęcia pracy. Gdyż zgodnie z artykułem 22 1. w/w ustawy:
Obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku gdy:
1) jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 lub
2) jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
– jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.
Jednakże jeśli brak jest odpowiedniej adnotacji wjazdu na terytorium RP przez komendanta placówki Straży Granicznej, czyli brak wspomnianego stempla, należy złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL, nie później niż 60 dni od dnia wjazdu do Polski. Numer PESEL będzie podstawą do zatrudniania i podjęcia pracy oraz umożliwi uzyskanie przysługujących świadczeń, np. do uzyskania jednorazowego świadczenia w wysokości 300 zł, które może być przeznaczone na pokrycie kosztów związanych z zakupem np. żywności, leków czy odzieży.
Wniosek o nadanie numeru PESEL należy złożyć w urzędach gminy.
Wniosek o nadanie numeru PESEL zawiera między innymi:
Do obywateli Ukrainy stosuje się wszystkie polskie przepisy prawa pracy. Obywatel Ukrainy ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę (W 2022 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wynosić 3010 zł brutto (2363 zł netto), a minimalna stawka godzinowa 19,70 zł (13,91 zł netto)), do wypoczynku, do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Dodatkowo na podstawie artykułu 26. 1. ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa obywatel Ukrainy, którego pobyt na terytorium RP jest legalny, ma prawo do:
Pracodawca ma możliwość zatrudnienia obywatela Ukrainy, który przebywa w Polsce legalnie, czyli spełnia przesłanki wynikające z ustawy, to jest:
To znaczy, że pracodawca może zatrudnić obywatela Ukrainy, który przekroczył granicę od 24 lutego 2022 r., oraz tych, którzy zgodnie z prawem przebywają w Polsce na podstawie innych tytułów pobytowych.
Nie ma konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę, a pracodawca ma tylko obowiązek w ciągu 14 dni poinformować właściwy powiatowy urząd pracy – właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania pracodawcy i musi to zrobić elektronicznie na portalu praca.gov.pl.
Pracodawca w zgłoszeniu podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy do powiatowego urzędu podaje:
Należy mieć na uwadze, że przedstawiony temat jest bezpośrednio związany z dynamiczną sytuacją geopolityczną. Ustawodawca już zapowiedział możliwość podjęcia nowelizacji i wprowadzenia zmian w przedstawionej ustawie. Możliwe są zatem kolejne zmiany w prawie dotyczących zatrudniania cudzoziemców.
Zespół Kancelarii Adwokackiej Urban w Rzeszowie będzie analizował kolejne nowe przepisy, tak aby zapewnić możliwość świadczenia usług prawnych związanych z kwestią zapewnienia zgodnych z prawem zasad zatrudnienia.
Jeżeli zainteresował Cię temat lub masz jakieś pytania skontaktuj się z nami zadzwoń – 884 888 536 lub napisz: sekretariat@kancelariaurban.com i umów się na spotkanie.
Więcej artykułów można znaleźć w tym miejscu:
autor: Szymon Szurlej Kancelaria Adwokacka Urban z Rzeszowa
